thích tính bất khả thi của nó. Khi A bị giết, và B, C là những người bị tình
nghi số một, thật khó có khả năng là D, người có vẻ như vô tội, lại là thủ
phạm. Nhưng sự thật là vậy. Nếu G có một chứng cứ ngoại phạm hoàn hảo,
được mọi nhân chứng có tên là những chữ cái còn lại trong bảng chữ cái thế
thốt làm chứng, thì rất khó có khả năng G là kẻ phạm tội. Nhưng sự thật là
vậy. Khi vị thám tử phát hiện một nhúm bụi than trên bờ biển, thật khó có
khả năng là thứ tưởng chừng tầm thường đó lại có ý nghĩa gì đặc biệt.
Nhưng rồi sẽ có. Nói tóm lại, việc dùng cụm từ ‘bất khả thi’ để giễu cợt là
việc làm vô nghĩa. Mọi thứ đều có thể xảy ra cho đến cuối câu chuyện. Và
nếu ông muốn đổ tội giết người cho một kẻ không ai ngờ đến (như những
người cổ hủ chúng tôi thường làm), thì ông cũng không thể phàn nàn rằng
động cơ của hắn thiếu thuyết phục hoặc không rõ ràng bằng những người bị
tình nghi đầu tiên.
“Khi ông kêu than ‘Điều này không thể xảy ra được!’, khi ông phàn nàn
về những kẻ giết người tâm thần để lại danh thiếp, ông chỉ cần nói là: ‘Tôi
không thích truyện kiểu thế này.’ Thế là đủ. Nếu ông không thích nó, ông
hoàn toàn có quyền nói như thế. Nhưng khi ông bóp méo sở thích của riêng
mình thành một quy tắc chung để đánh giá chất lượng hay tính khả thi của
câu chuyện, thì chẳng khác gì nói rằng: ‘Chuỗi sự kiện này không thể xảy ra
được, bởi tôi không thích.’
“Chân lí trong vấn đề này là gì? Ta có thể kiểm chứng nó bằng cách lấy
tình huống phòng kín không có lối thoát làm ví dụ, bởi tình huống này
thường bị chỉ trích là thiếu thuyết phục hơn tất cả các tình huống khác.
“Hầu hết mọi người – tôi rất mừng khi tuyên bố – đều yêu thích tình
huống phòng kín. Nhưng, khó khăn là ở chỗ này, ngay cả những người thích
tình huống này cũng rất hay nghi ngờ nó. Tôi xin vui vẻ thừa nhận rằng tôi
là một trong số những người như thế. Nên lúc này, hãy cùng đứng về một
phía và xem ta phát hiện được gì. Tại sao chúng ta lại nghi ngờ những lời
giải thích cho những vụ án trong phòng kín? Không phải bởi chúng ra là
những kẻ đa nghi, mà đơn giản là vì trên một phương diện mơ hồ nào đó,
