nói của ông lúc này. Trong khi tội nghiệp cho thầy, thầy có dám nhìn thẳng
vào mặt ông đâu.
- Thầy Quang Tình này! Từ hôm thầy đến tôi hỏi về
công việc làm ăn, để ý thấy thầy có vẻ quan tâm đến tòa nhà này, nay tôi
mới có dịp ề a vài câu để thầy rõ. Mà cũng là để thầy tăng cường thêm trình
độ kiến văn, thầy có đồng ý không?
Thật là bất ngờ. Bất ngờ quá! Vì không thể nghĩ, ông Văn Chỉ có trí nhớ
dai bền đến thế. Bất ngờ quá! Vì nhả miếng trầu từ miệng ra, lật đi lật lại
hai mặt, nhìn nó, rồi lại đút trở lại và phồng mồm nhai nhọp nhép, ông Văn
Chỉ vào câu chuyện một cách thật tự nhiên thoải mái và không hiểu rồi sẽ
dẫn đến đâu:
- Trước hết trình bầy để thầy rõ. Ngôi đại khoa này nó được nằm theo
hướng Đông-Nam, tức hướng phong thủy đắc địa nhất. Thứ hai, giới thiệu
để thầy biết, nó được thiết kế theo kiểu nhà dân chuyên môn bọn tôi gọi là
nhà lộn thể. Nói cụ thể thì nó là một tập hợp gồm những chồng rường kẻ
bẩy kết hợp với các họa tiết long ly quy phượng, tùng trúc cúc mai cùng với
các bức hoành phi câu đối. Thầy thử đoán xem nó có bao nhiêu cái cột? Hai
mươi chín cây cột cái và ba chuồng cửa với mười hai cánh, mỗi cánh cao
tới hai mét rưỡi. Thầy có nghe người ta nói: Gạo da ngà, làm nhà gỗ lim?
Vâng! Tất cả đều là loại gỗ chịu lực như táu, sến, lát. Trong khi đó, khung
nhà, chèo cửa đều làm bằng gỗ xoan, loại gỗ có đặc tính là nhẹ và không
mối mọt.
Trong giây lát thầy Quang Tình có cảm tưởng mình đã hoàn toàn bị cuốn
vào câu chuyện của ông phó mộc. Vì rõ ràng đó là một câu chuyện thực sự
hấp dẫn, và với thầy, một kẻ ham hiểu biết, thì càng lúc càng trở nên hấp
dẫn. Vì ông Văn Chỉ còn cho thầy biết: Tòa nhà được các kíp thợ Thanh
Hóa và Hà Nam khởi công từ năm 1910, nhưng mãi đến chín năm sau nó
mới được hoàn thành. Mái ngói của nó được lợp bằng 1.200 viên ngói vảy
cá chế tạo từ thứ đất nung hảo hạng. Trong khi khu tường hậu xây gạch dày
năm chục phân thì các tường vi được trát trên giấy nện. Và đó là lý do
khiến ngôi nhà mát như đàn về mùa hè và như có lò sưởi trong mùa đông.
