NGƯỜI TÌNH - Trang 5

mất đâu đó. Một phần vì những cái đọc thích hợp với đường xa ở tôi, và để
quên lãng đường dài, thường là loại truyện gay cấn, hồi hộp, căng thẳng.
Như tiểu thuyết giả tưởng của Robert Ludlum hoặc gián điệp của John Le
Carré. Mà cõi văn bác học, trí tuệ, với một nghệ thuật xử dụng từ ngữ độc
đáo và bậc thầy của Duras thì không phải vậy mà trái lại. Nó đòi hỏi một
cái đọc thông minh và có suy nghĩ, để lĩnh hội được cái hay ở từng giòng,
từng chữ, với điều mà những nhà phê bình thán phục và nói đến trước nhấ
ở Duras là bút pháp, là cách viến của Duras.
Bây giờ đọc lại L Amant, vẩn nguyên bản chữ Pháp, Kiều Chinh cho
mượn, Kiều Chinh vừa sang Paris đầu năm nay và cũng mua cuốn sách ở
một tiệm sách khu Saint Michel như tôi, tôi vào được với tiểu thuyết hơn
lần đọc đầu. Vì cái đọc lại kỹ lưỡng hơn. Tuy vậy tôi nghĩ văn chương tiểu
thuyết của Duras vẫn còn nhiều điểm tinh lọc nằm tiềm ẩn và vô hình giữa
hai hàng chữ, gọi đó là những "vùng im lặng" ghê gớm của ngôn ngữ Duras
mà tôi chưa thấy được hết. Ðể có đủ tư cách và thẩm quyền nói về bà, như
một nhà văn nói về một nhà văn. Nên chỉ có thể có ít điều khiêm nhượng và
khái quát về Duras. Như một người đọc Duras bình thường và còn đang tìm
đọc.
Quy định tầm vóc và kích thước Marguerite Duras, đặt trong số những tác
giả lớn của thời hiện đại, những sử gia văn học thường nói tới trước hết hai
điểm hơn người của Duras. Một là trong ngót 50 năm ngồi trước bàn việt,
bằng một thể lực sáng tác tươi tốt và sung mãn ở ngoài mọi tưởng tượng, từ
truyện dài thứ nhất Les Imprudents xuất bản năm 1930 đền cuốn La
Douleur mới đây nhất (cũng là một best-seller) năm 1985 và sau L Amant,
Duras đã là tác giả của một số lượng tác phẩm vĩ đại như hiếm có một nhà
văn cùng thời với bà có được: trên 50 tác phẩm. Tính đổ đồng, mỗi năm
Duras một cuốn sách Duras. Văn chương nữ giới Pháp cũng có những tài
năng hiển lộng lâu dài với những tác phẩm số nhiều. Như Simone de
Beauvoir, Francoise Mallet Jorris. Như Francoise Sagan, Nathalie Sarraute.
Nhưng so sánh, không ai bằng được Duras. Qua hình ảnh một giòng sông
đầy ắp và chảy xiết, chảy xiết không ngừng, người ta thấy cái vóc dáng trái
núi của Duras, một nhà văn, bằng đời sống và văn chương mình, đã sống