đang ở trong trạng thái mơ mơ màng màng sau cú sốc lớn. Nhưng điều kiện tự
nhiên của Nga quá ưu việt, đất đai mênh mông, tài nguyên phong phú, nhân
khẩu không nhiều, nếu người Nga muốn giàu lên chắc chắn là sẽ dễ dàng hơn
người Trung Quốc chúng ta nhiều. Lúc này tôi đã nghĩ: Họ chẳng bao giờ
nghèo khổ mãi đâu. Chúng tôi muốn dùng sự nghèo khổ tạm thời của người
Nga để chứng minh một suy nghĩ thực sự rất ấu trĩ: Tư bản chủ nghĩa không
bằng xã hội chủ nghĩa. Và cũng với cái lý ấy, nếu mấy năm sau người Nga
giàu mạnh lên, chúng ta cũng không thể dùng điều ấy để chứng minh là tư bản
chủ nghĩa hơn hẳn xã hội chủ nghĩa. Nhân dân, cho dù sống trong bất cứ chế
độ xã hội nào cũng đều cần cù, cũng đều dũng cảm, là quần thể đầy sáng tạo.
Chỉ cần nới lỏng những ngón tay đang siết chặt cổ họ, để họ có đủ không khí
để thở; chỉ cần mở xiềng tay cùm chân cho họ, để có đủ sự tự do để lao động,
họ có thể sáng tạo nên những thành tựu văn hóa và kinh tế huy hoàng, nếu
không, sẽ không thể nào lý giải được thế giới trong quá khứ, cũng chẳng thể
nào lý giải được thế giới trong hiện tại.
Sáng hôm sau, một chiếc xe du lịch xuất phát từ thành phố Mãn Châu
Lý đã dừng lại ở phía sau xe chúng tôi. Mọi người rùng rùng chen lên xe như
người thân lâu ngày gặp lại. Lái chiếc xe này là người quen với lái xe của
chúng tôi. Anh ta hỏi: Ông bạn, bị làm sao thế? Lái xe chúng tôi trả lời: Đừng
hỏi nữa, một lời không nói hết đâu! Có dây thừng để kéo chúng tôi không?
Làm sao kéo nổi? Để tôi xem nó hỏng ở chỗ nào! Nói xong, anh ta leo lên xe
mày mò trong mấy phút, tiếng động cơ lại gầm lên. Có gì đâu, ông làm cái
quái quỷ gì thế? Lái xe của chúng tôi có vẻ buồn phiền, lẩm bẩm: Đúng là
quỷ quái, quỷ quái! Hành khách trên xe điên tiết, rất nhiều lời tục tằn kèm
theo những tiếng chửi phun ra tới tấp, tất cả như muốn trút cơn giận dữ
xuống đầu lái xe. Anh ta há mồm định thanh minh gì đó nhưng cuối cùng
câm bặt, cái đầu kiêu ngạo cúi xuống lặng lẽ.
Hộ chiếu của chúng tôi là loại hộ chiếu du lịch tập thể hai ngày, do vậy
đành phải cúi đầu buồn bã quay về Tổ quốc.
