nhân vì những sơ suất của mình mà xin lỗi những người thấp hơn mình, đó là
điều vô cùng đáng quý. Tôi và Paven giống nhau, cũng sẽ yêu Donia ngay
sau khi nàng ngỏ lời xin lỗi. Có lẽ nói yêu là có phần hơi sớm, nhưng ít nhất
là những cảm tình đã bắt đầu nhen nhóm trong lòng, bức tường giai cấp đã bị
phá đổ. Tình yêu làm cho người ta quên đi than đá; kỷ luật lao động lúc nào
cũng mâu thuẫn với tình yêu, cổ kim đều như thế. Họ đuổi bắt nhau, cô tiểu
thư thiên kim chạy trước, anh chàng thợ đốt lò đuổi theo sau… Thời khắc
kích động tâm tình con người nhất đã đến: làm như vô tình lại vừa như cố ý,
thân thể thơm lừng của Donia tựa vào ngực Paven… Đọc đến đoạn này,
những giọt nước mắt hạnh phúc trào ra khỏi hốc mắt thằng bé con ngu ngốc
nhất vùng Đông Bắc Cao Mật. Tiếp theo là Paven cắt tóc đến thăm nhà
Donia… Hơn ba mươi năm trước, tôi đọc cuốn sách này, từ đó đến nay
không hề lật lại, có thể có nhớ, có thể có quên nhưng những gì tôi kể vừa rồi
nhất định không thể quên. Những ngày trong quân ngũ, tôi có dịp xem bộ
phim chuyển thể từ cuốn sách này, nhưng Donia mà tôi thấy trên phim không
hề giống với Donia trong sách. Paven và Donia cuối cùng thì chia tay. Ngày
ấy đọc đến đoạn này tôi không thể nói ra được những suy tư của mình… Nếu
tôi là Paven, nhưng tiếc thay tôi lại không phải là Paven… Không phải là
Paven nhưng tôi lại không quên được cái đêm chia tay ngọt ngào ấy… Con
chó hung dữ nhà Donia, làn da nõn nà của Donia, bà mẹ hiền từ của Donia,
toàn thân toát ra mùi sữa bò và bánh bao… Sau này, trên công trường làm
đường, họ còn gặp lại nhau, nhưng lúc này bức tường giai cấp đen sì đã được
dựng lên, đấu tranh giai cấp, đáng sợ quá. Nếu Donia có được làm vợ Paven,
nhất định họ cũng không thể hạnh phúc, bởi những khác biệt giữa họ là quá
lớn. Sau này Paven yêu Rita, một cô gái trong hàng ngũ đoàn thanh niên
cộng sản của mình. Đó là tình yêu cách mạng, tuy cũng có chỗ cảm động thật
nhưng nếu so với mối tình đầu, nó thiếu hẳn sự đam mê thuần khiết. Cuối
cùng thì anh chàng bất hạnh Paven lại kết hôn với một cô gái khác, mối tình