học được từ thuở ấy. Không cần phải tìm hiểu làm gì về khả năng diễn xuất
của anh ta, bởi nó đã hình thành từ thời niên thiếu. Nói chung, đa số những
con người sinh ra trong thời ấy đều có ít nhiều biểu diễn tiết mục này tiết mục
nọ trên sân khấu tiểu học trung học, đương nhiên anh ta càng không phải là
một ngoại lệ. Khả năng đọc thuộc lòng có quan hệ mật thiết với chuyện anh
ta đi học trước tuổi, nếu không như thế làm sao tồn tại và cạnh tranh được khi
mà anh ta luôn luôn và lúc nào cũng là học sinh nhỏ người nhỏ tuổi nhất lớp,
ngay cả cho đến bây giờ thì anh ta vẫn tỏ ra lão luyện, một sự lão luyện
không tương xứng lắm với tuổi tác. Sau đó thì anh ta thi đỗ vào Học viện
Kịch nghệ Trung ương, trong kỳ thi tốt nghiệp, anh ta cùng với một số bạn
trong lớp hợp sức xây dựng một vở kịch nói. Tôi chỉ nhớ là anh ta đã nói là
có tạp chí đăng ảnh của anh ta, lại còn giữ được băng ghi hình trong lúc ấy
nhưng tôi chưa hề xem qua. Tôi vẫn tin tưởng rằng rồi sẽ có một ngày có ai
đó quan tâm điều tra một cách nghiêm túc về thời kỳ niên thiếu của anh ta,
lúc ấy ắt sẽ có những chuyện ly kỳ hấp dẫn, ắt sẽ có những tình tiết có ý
nghĩa tượng trưng được trình bày trong truyện ký về anh ta hoặc tự truyện
của anh ta, có lẽ đến lúc ấy tôi cũng có thể xem được.
Lần đầu tiên tôi biết đến gương mặt “nghiêm trang như một pháp
quan” của Khương Văn là ở ngay trên quê hương tôi - nhà khách của Ủy ban
chính quyền huyện Cao Mật. Đó là mùa hè năm 1987, Trương Nghệ Mưu
dẫn đoàn làm phim về đây để đóng bộ phim “Cửu cửu thanh sát khẩu” (sau
này đổi tên thành “Cao lương đỏ”).
Hình như chúng tôi đã có bắt tay nhau trong hành lang, một cái bắt tay
không mấy nhiệt tình. Sau đó mấy ngày thì Trương Nghệ Mưu, Khương Văn,
Củng Lợi cùng mấy người nữa về thăm nhà tôi ở Đông Bắc. Ngày ấy
Khương Văn mặc áo cộc tay, một chiếc quần rộng thùng thình, một chiếc thắt
lưng màu đỏ và một đôi giày rách đến thảm hại, còn đầu tóc tất nhiên là trọc
lóc, da đen nhẻm. Hình ảnh này hoàn toàn khác với một Khương Văn trong
“Thị trấn Phù Dung”: mái tóc rẽ ngôi rất thẳng, tay cầm gậy chỉ huy dàn
