lẽ là một hoàn tiết trong quá trình tiến bộ của điện ảnh, không nên phê phán,
nhưng vấn đề tôi muốn nói đến là sự khu biệt giữa “Cao lương đỏ” và những
bộ phim này. Xuất thân từ một nhà quay phim, Trương Nghệ Mưu không
muốn vất bỏ sở trường khiến anh thành danh, quay phim Cố Trường Vệ cũng
thể hiện những kỹ năng xuất sắc của mình. Đơn cử cách tạo hình, “Cao lương
đỏ” với những bộ phim đã đề cập rõ ràng có nhiều chỗ tương đồng, nhưng
nếu chỉ dựa vào điểm này thôi thì “Cao lương đỏ” không thể đạt giải thưởng
quốc tế Tây Berlin, cũng không thể khiến người xem hứng thú đến như vậy.
“Cao lương đỏ” so với nhưng bộ phim của “thế hệ đạo diễn thứ năm” khác
nhau chỗ nào? Ở chỗ lý giải con người, ở chỗ sự thể hiện tình cảm gần với
chủ nghĩa lãng mạn cổ điển, ở chỗ “con người phải sống như thế nào”, “con
người vốn có thể sống như thế”, “con người đã từng sống như vậy”. Để thể
hiện được những vấn đề này mà chỉ dựa vào tài năng của nhà quay phim thì
hoàn toàn không thể, mà phải dựa vào diễn viên. Từ góc độ tiên phong mà
xét, “Cao lương đỏ” dường như là một bước lùi so với những bộ phim kể
trên, nhưng sự thật chứng minh, bước lùi này lại biến thành một kiểu “khai
thiên phách địa” trong nghệ thuật điện ảnh, cũng giống như lùi một bước
trong cỏ gai um tùm rồi vung lưỡi cắt lên xông thẳng vào cỏ gai ngút ngàn
mà mở một con đường mới vậy thôi.
Vừa diễn xong vai một ông hoàng quái dị và một văn nhân lạc phách
giang hồ, Khương Văn lại nhập vào vai tên thổ phỉ hung tàn Từ Chiếm
Ngao. Trong giai đoạn đầu, diễn viên và vai diễn thường là đối thủ của nhau,
cả hai thường đi dạo một vòng bên ngoài trường diễn và kịch bản, đấu trí
tuệ, tìm cơ hội, tìm nhược điểm của đối thủ rồi vung quyền lên đấm loạn xạ
vào nhau, tất nhiên sẽ có một trong hai sẽ bị đánh ngã ra đất, nhưng đó
không phải là diễn viên đánh ngã vai diễn mà là vai diễn đánh ngã diễn viên.
Vai diễn đánh ngã diễn viên, thế thì vai diễn sẽ diễn diễn viên, diễn viên
đánh ngã vai diễn thì diễn viên diễn vai diễn. Đúng là phiền phức đến chết
mất thôi! Điều này dễ dàng rơi vào một vấn đề cũ rích: “bản sắc diễn viên”
