Thiết nghĩ, những Bàn Cổ, Nữ Oa, Hậu Nghệ, Thường Nga, Khoa Phụ,
Tinh Vệ… xứng đáng là những đại diện cho quần thể anh hùng của tổ tiên
chúng ta thời viễn cổ, hoặc cũng có thể là những anh hùng được sáng tạo từ
trong tâm hồn người viễn cổ. Bàn Cổ khai thiên lập địa là hành vi tập thể, Nữ
Oa luyện đá vá trời, Hậu Nghệ bắn mặt trời, Khoa Phụ cầm gậy đuổi mặt trời,
Tinh Vệ ngậm đá lấp biển… đều có thể lý giải theo cách nhìn nhận ấy. Còn
Thường Nga thì được Vương Hồng Kỳ lý giải là một sự hiến tế đối với mặt
trăng (là một thiên thể phát ra ánh sáng). Cách lý giải này khiến tôi liên tưởng
đến cuốn tiểu thuyết nổi tiếng “Người đàn bà cưỡi ngựa đi ra” của văn học
Anh, việc người Indian dùng đàn bà để tế mặt trăng trong truyện này có phải
là tàn tích của những tập tục thời viễn cổ? Đương nhiên, những truyền thuyết
cực kỳ tinh diệu này khẳng định là xuất hiện sau khi sự kiện trọng đại ấy đã
phát sinh, cũng là lúc một môi trường đại tự nhiên mới đã hình thành, con
người đã quay lại với cuộc sống an cư lạc nghiệp. Trận đại nạn ấy thông qua
truyền thuyết của thời đại này nối tiếp thời đại khác, thậm chí hình thành nên
một thứ tiềm thức di truyền cho đời sau để người ta thần thoại hóa những sự
kiện lịch sử cho đến khi văn tự xuất hiện mới được ghi chép lại trong “Sơn
hải kinh” và những tác phẩm cùng loại khác. Tôi nghĩ, những người sáng tác
và lưu truyền những loại kỳ thư kiểu “Sơn hải kinh” - sách trời - đáng để cho
người ta phải khom người khâm phục.
Tất cả các dân tộc trên thế giới đều có kho tàng thần thoại riêng nhưng
chúng lại giống nhau đến độ đáng kinh ngạc, đều có chuyện khai thiên lập
địa, đều có chuyện mười mặt trời mọc cùng một lúc, đều có những trận đại
hồng thủy ngập đến tận trời… Không thể quy kết vào sự ngẫu nhiên được.
Suy cho cùng, trái đất này nhỏ lắm, hậu quả của sự kiện thiên văn trọng đại
không chỉ ảnh hưởng đến bộ tộc của Nữ Oa, Hậu Nghệ, Thường Nga… Lúc
ấy, không thể xác định là nhân loại đã phân chia ranh giới rạch ròi cho những
chủng tộc bộ lạc hay chưa, nhân loại liệu có phải là do một loài vượn người
tiến hóa mà thành hay không cũng không thể đoan chắc. Tôi nghĩ, khái niệm
