NGƯỜI TỈNH NÓI CHUYỆN MỘNG DU - Trang 93

bồ và các loại thức ăn, bao trùm không gian chợ là những mùi thơm: mùi
thơm của bánh bao, mùi thơm của bánh quẩy, mùi thơm của thịt chiên, mùi
thơm của thỏ nướng… Những người đàn bà thường xòe vạt áo bông che lấy
miệng, thoạt trông cứ tưởng là đang cố gắng chống chọi với những cơn gió
lạnh ùa vào cổ họng, nhưng tôi thì cho rằng họ đang bịt miệng mình để tránh
những câu nói sẵn sàng thoát ra bất cứ lúc nào. Chúng tôi tuân thủ những quy
định truyền thống một cách tự giác, không bao giờ mở miệng. Đây là con
người tự chế ngự hay tự khiêu chiến với chính mình? Nhân vật chính trong
tiểu thuyết “Thép đã tôi thế đấy” của Liên Xô - Paven Coocsơghin - bảo
không hút thuốc là không hút thuốc, người Đông Bắc Cao Mật bảo không nói
là không nói. Biết hút thuốc mà không hút thuốc là một đau khổ, biết nói mà
không nói lại là một kiểu lạc thú. Năm ấy, tôi chứng kiến tận mắt điều thần
kỳ ở tất cả mọi người khi tiến hành trao đổi mua bán mà không hề mở miệng
như thế nào, tất cả những ánh mắt nhìn, những động tác bằng tay đều được
biểu hiện một cách hết sức rõ ràng khiến tôi nghĩ chín mươi phần trăm lời nói
của loài người đã trở nên vô dụng. Ngậm chặt miệng lại đi, tiết kiệm năng
lượng và trau dồi tư duy, không nói khiến anh cảm thụ được nhiều ý tưởng
hơn về màu sắc, về mùi vị, về hình thể. Không có ngôn ngữ là điều kiện tốt
nhất để anh hòa nhập vào trong không gian “dĩ tâm truyền tâm”; không có
ngôn ngữ khiến con người tránh được sự chán ngán và cũng tránh được sự
đấu tranh; không có ngôn ngữ khiến giữa người và người có một tấm màn
che trong suốt và nhờ có tấm màn che này mà người này và người kia càng
nhớ kỹ dung mạo của nhau hơn. Không có tiếng nói càng khiến anh cảm thụ
được nhiều loại âm thanh đẹp của thế gian này; không cần ngôn ngữ khiến nụ
cười của mỹ nhân càng mê hồn hơn. Nếu anh muốn nói cũng không ai cấm
anh nói, nhưng mỗi khi anh mở miệng là không biết bao nhiêu ánh mắt sẽ đổ
dồn vào anh và tất nhiên sẽ là những ánh mắt khó chịu và anh cũng chẳng
thấy thoải mái gì. Tất cả mọi người đang nói mà không nói, không nói mà
nói, hà cớ gì anh phải bật lên tiếng nói? Yên lặng mới là điều đáng sợ! Khi