Như thế là vấn đề nguồn gốc Dịch học tại Trung Hoa chỉ dừng lại ở truyền
thuyết với những nhân vật mơ hồ không thật. Nhân vật thì mơ hồ nhưng
Dịch học là có thật, nên vấn đề đi tìm nguồn gốc của nó cũng vẫn tồn tại.
Tại Việt Nam, vài thập niên lại đây, một số nhà nghiên cứu cũng đã nêu ra
vấn đề nguồn gốc Việt của Dịch học và nỗ lực đưa ra những lí giải của riêng
mình, tất nhiên họ chẳng hơi sức đâu mà tìm kiếm ở tận phương Bắc, với
kiến thức của mình về Dịch học và lịch sử, người ta thừa biết rằng khó có
chuyện một khúc nhạc sáo tao nhã lại được sáng tác bởi một người suốt
ngày rong ruổi trên lưng ngựa với cung tên trong tay, khúc nhạc ấy chỉ có
thể sáng tạo nên bởi một con người ngồi trên lưng trâu, với những phút giây
chậm rãi ngước nhìn bầu trời để rồi suy ngẫm những đổi thay của con người
và vạn vật, vì vậy với những gì ghi lại trong Kinh Dịch như tên các quẻ đơn
hay tên các địa chi đã chỉ dấu cho thấy tính nông nghiệp trong Dịch học.
Đặc biệt Hà đồ đặt phương Nam lên trên và ngay cả đỉnh đồng nhà Thương
cũng có tên là Hỏa Phong đỉnh, có nghĩa phương Nam là linh hồn của biểu
tượng ấy. Điều này chỉ ra rằng phương Nam hay người phương Nam đóng
một vai trò chủ chốt trong việc sáng tạo ra Dịch học, có lẽ cũng chính vì
điều này mà người Việt đã viết tuyên ngôn độc lập của mình bắt đầu bằng
“Nam quốc…” chăng?
Lại nữa cho dù Phục Hy và long mã chỉ là nhân vật thần thoại chăng nữa,
thì câu chuyện ấy cũng phải lấy chất liệu từ cuộc sống và do con người quan
sát chính họ và thế giới khách quan mà xây dựng nên, cụ thể câu chuyện xảy
ra tại Hoàng Hà, các hiểu biết về Dịch bắt đầu từ nước – Hà đồ, Lạc thư.
Theo truyền thuyết thì xưa kia người Việt đã từng sinh sống tại đây hay nói
khác hơn xưa kia từ Hoàng Hà trải dài đến tận Hồ Tôn là lãnh thổ của cộng
đồng người Bách Việt, chuyện dân tộc Việt là một dân tộc có nền văn minh
lúa nước thì đã được minh chứng qua lịch sử, vì vậy mà người Lạc Việt mới
cho rằng mình là con Rồng cháu Tiên, cũng chính vì điều này mà ngày nay
nhiều người nghiên cứu Dịch học cho rằng nhất định người Việt đóng một
vai trò quan trọng trong việc sáng tạo ra Dịch học. Từ những suy nghĩ đó,
gần đây có một số nhà nghiên cứu nguồn gốc Dịch học đã đưa ra nhiều lí lẽ
để chứng minh cho í tưởng ấy. Tất nhiên những nghiên cứu ấy có giá trị nhất
