Hoa mà ngay cả nhiều người hiểu biết Dịch lí ở Việt Nam, sở dĩ họ tin như
vậy là dựa vào không gian và thời gian mà nơi ấy Trung Hoa cai trị và phát
triển Dịch học.
X. Tìm nguồn gốc Dịch học Lạc Việt
1. Vấn đề thuyết Âm Dương
Âm dương là hai khái niệm được người Việt xưa nhận thức rất sớm, có lẽ
không chỉ có người Lạc Việt, mà cả một cộng đồng Bách Việt lúc bấy giờ
chia sẻ hiểu biết này. Nghiên cứu trống Đồng trong khu vực Đông Nam Á,
chúng ta thấy rằng dân tộc Karen ở Myanmar cũng có trống Đồng. Tuy
không có hoa văn, hình ảnh nhưng ở trung tâm trống là một mặt trời 10 – 12
cánh với hình ảnh cóc ngự trị trên ấy và 16 vòng từ trong ra ngoài. Ở
Indonesia cũng có trống Đồng, trên ấy cũng có tượng cóc, mặt trời 12 cánh,
chim diệc, ta có thể nói rằng đây là một kiến thức phổ biến của cộng đồng
cư dân Đông Nam Á thuở ấy. Không phải chỉ nhận thức về hai khái niệm
Âm Dương thôi, mà họ còn hiểu biết sâu hơn về nguồn gốc của nó, cụ thể là
vũ trụ – thái cực – mặt trời, người ta cũng đã tiêu biểu hóa khái niệm này
bằng hình ảnh CÓC, Cóc sinh Nòng Nọc = Thái cực sinh Âm Dương. Như
vậy triết lí Âm Dương là một tư tưởng đã có từ lâu trong cộng đồng người
Đông Nam Á, nó không phải là sản phẩm độc quyền của một dân tộc nào
trong khu vực, ngay cả Dịch lí cũng đã manh nha phát triển, hình chim diệc
trên trống Đồng Indonesia nói lên điều đó. Vấn đề là dân tộc nào trong số đó
đã phát triển Dịch lí tới đỉnh cao, thành hệ thống, có tính ứng dụng vào cuộc
sống con người, dân tộc đó có thể xem họ là chủ nhân của Dịch học. Đồng
thời qua đây cho thấy người Việt đã có thể đi từ miền Nam lên phía Bắc như
những nghiên cứu gần đây cho biết.
2. Vấn đề nguồn gốc Dịch học
