100
CHÍNH VÀ PHỤ
Q
uả cà muối kèm theo bát canh mùng tơi rau đay. Món xôi lúa có chút
hành mỡ. Vở kịch có nhân vật thoáng qua một phút. Quyển sách có tờ trắng
lót sau bìa gọi là bìa phụ. Chiếc ôtô có tấm nhựa lót chân. Tờ báo có cái
khung nhỏ ở trang tư đăng Tin buồn và Lời cảm ơn. Chiếc lá măng xanh
óng cắm kèm vào lọ hoa hồng tươi tắn. Trên mâm cỗ có mấy chiếc tăm để
sẵn. Từ chiếc chổi trong nhà đến người trợ thủ của một ông to to nào đấy...
cũng là những cái phụ mà ta hằng gặp.
Cái phụ không thể lấn át cái chính, nhưng không thể không có những cái
phụ như thế trong bất cứ việc gì trên đời.
Thiếu cái phụ nó nhạt nhẽo ngay, đuễnh đoãng ngay, trồi trụt ngay, vô
duyên ngay.
Còn ta, bản thân ta, ta là chính hay phụ của cuộc sống thường ngày? Có
lẽ tuỳ theo. Có thể lúc này là chính, lúc khác là phụ và ngược lại.
Ở nhà ta là chủ gia đình, nhưng đến nơi làm việc ta là người nắm than,
người gác cửa mà ông giám đốc có khi không biết cả tên ta, chính phụ
không thể rạch ròi và bất biến. Một nút lạt trên mái tranh, một viên gạch
trong tường... đều có cái quan trọng của riêng mình. Cho nên, có người nói
chính phụ không phải ở chỗ to lớn hay nhỏ bé, cao hay thấp, xuất đầu lộ
diện hay chỉ nấp sau cánh gà, mà ở chỗ chính biết mình chính, phụ biết
mình phụ, không tranh hơn, không kèn cựa, không lên mặt...
Ở nước Hy Lạp cổ, cao nhất, chính nhất là nhà "Độc tài" rồi đến tướng
lĩnh, học giả, thợ thuyền và ăn mày. Các nhà thơ bị coi là phụ, bị đuổi đi,
không có chỗ trong nước cộng hoà ấy. Nay nhắc lại mà buồn cười. Các nhà
