việc đạt tới một ước mong vô thức và một sự đề phòng chính điều đó. Cái
gì còn sót lại trong huyễn tưởng vô thức và trong những hồi tưởng hữu hiệu
ở người bệnh đã cưỡng bức cái lối thoát từng một lần được mở ra đó thành
biểu hiện hỗn độn, và chúng lưu trú trong trật tự mới có mục đích trong
khuôn khổ của rối loạn vận động. Vậy nó là một sự khởi đầu quen thuộc,
thực sự điên rồ, khi người ta muốn tìm hiểu chuỗi liên kết hổ lốn đó và các
yêu tố riêng rẽ chẳng hạn của nỗi sợ công trường cổ đại từ trong những tiền
đề cơ bản của nó. Toàn bộ tính triệt để và khe khắt của mối tương liên dù
vậy cũng chỉ là khả năng. Một quan sát chính xác hơn, giống như ở cấu tạo
bề mặt của giấc mơ, có khả năng phát hiện ra những cái không triệt để và
võ đoán tồi tệ nhất của cấu tạo hỗn độn. Các yếu tố riêng lẻ của một nỗi sợ
có tính hệ thống đã tước đi nguyên uỷ thực tế của chúng của những yếu tố
hạn định tiềm ẩn không có ảnh hưởng gì đến nỗi sợ vận động, và cũng đánh
tuột mất cả những cấu tạo của nỗi sợ như thế ở những con người khác nhau
một cách muôn hình vạn trạng và mâu thuẫn.
Nếu chúng ta giờ đây tìm kiếm con đường trở lại với hệ thống
thuyết linh hồn mà chúng ta quan tâm, thì từ cách nhìn của chúng tôi có thể
rút ra kết luận về những hệ thống tâm lí học khác rằng, nguyên uỷ của một
tập quán riêng biệt hay là một qui định bởi những "mê tín" ngay cả ở những
người nguyên thuỷ cũng không nhất thiết là nguyên uỷ duy nhất và thực sự
và nó không buộc chúng ta phải tìm ra những động lực còn ẩn náu của
chính những hiện tượng đó. Dưới sự thống trị của hệ thống linh hồn luận,
thì không thể nào khác hơn, là mỗi một tập tục và mỗi một hành động đều
nhận được một lời giải thích có tính hệ thống mà chúng ta ngày nay gọi là
"mê tín". "Mê tín" cũng giống như "nỗi sợ", như "giấc mơ", như "ma quỉ"
là một trong những tính lâm thời tâm lí học bị bỏ qua trước nghiên cứu
phân tâm học. Một khi người ta đi sâu vào sau những kết cấu đề phòng
trước những kiến thức cũng như những lá chắn, thì người ta biết rằng có
một phần của sự ca tụng đã sớm có hàm chỉ dành cho đời sống tâm hồn và
tầm cao văn hoá.
