Nếu như người ta quan sát sự ức chế bản năng với tính cách một
thước đo trình độ văn hoá đạt được, thì người ta buộc phải thừa nhận rằng,
dưới hệ thống linh hồn luận đã diễn ra những bước tiến và phát triển là
những cái mà người ta đã coi nhẹ một cách phi lí chỉ bởi cái nguyên ủy mê
tín của chúng. Khi chúng ta nghe rằng các chiến binh của một bộ tộc man
rợ giữ gìn sự trinh tiết và trong sạch cao nhất, thì vừa khi họ bước trên lối
mòn chinh chiến, ta đã có một lời giải thích gần đúng rằng họ tẩy rửa đi rác
rưởi, nhờ đó kẻ thù của bộ phận đó không cưỡng chiếm được bộ phận cơ
thể đó của họ để gây hại cho họ bằng phép phù thủy, và về sự kiêng kị của
họ chúng ta có thể đoán ra các nguyên nhân mê tín bằng phép loại suy.
Song le thực chất của sự kiêng kị bản năng vẫn tồn tại, và chúng ta hiểu tốt
hơn trường hợp khi chúng ta cho rằng, người chiến binh hoang dã đó giữ
gìn những qui định nhằm đến sự cân bằng, bởi vì anh ta có ý định cho phép
mình thoả mãn những rung động đầy bạo tàn và thù địch vốn bị khuớc từ.
Điều này cũng phù hợp với vô số trường hợp về hạn chế tình dục, chừng
nào mà người ta còn quan tâm tới các công việc khó khăn hay vì trách
nhiệm. Nếu như chỉ tìm cách giải thích những cấm đoán đó theo mối quan
hệ có tính phù thuỷ, thì sự tưởng tượng cực đoan thu được sức mạnh lớn
hơn nhờ khước từ sự thoả mãn bản năng vẫn có thể nhận ra, và bên cạnh sự
hợp lí hoá ma thuật, cội rễ cấm đoán của nó không thể xem thường. Khi
những đàn ông của một bộ tộc hoang dã ra đi săn bắn, đánh cá, chiến trận,
hái lượm thì phụ nữ của họ ở nhà bị đặt dưới vô số những qui định mà theo
họ thì tác dụng cộng hưởng to lớn của điều đó vượt không gian mà tạo nên
thành công của chuyến đi. Nhưng sẽ chả có ý nghĩa gì mấy nhằm đoán định
rằng sức tác động vượt khoảng cách ấy không phải cái gì khác hơn là nỗi
nhớ nhà, là hoài vọng của người vắng mặt, và phía sau những trói buộc đó
chứa đựng một cách nhìn tâm lí tốt đẹp, những người đàn ông chỉ có thể trổ
tài tốt nhất khi họ luôn thật sự yên lòng về sự ở lại của những người đàn bà
không được bảo vệ. Vào những lần khác thì người ta nói thẳng ra không
cần một nguyên nhân phù phép nào rằng, việc ngoại tình của người vợ của
người đàn ông vắng nhà vì trách nhiệm công việc sẽ đem lại thất bại.
