việc, trong sự tìm tòi như thế lại có thể đem đến cho độc giả chút gì đó về
sự rõ ràng (Ludizitat) hay là sức thuyết phục của sự kiện gốc.
Robertson Smith chứng minh rằng tế phẩm trên bàn thờ là một bộ
phận căn bản trong nghi lễ của tôn giáo cổ xưa. Nó đóng một vai trò hệt
như nhau trong mọi tôn giáo, đến mức người ta buộc phải truy tìm sự xuất
hiện ở các tác nhân phổ biến và gây tác động như nhau trên khắp mọi nơi
của nó. Tế phẩm - hành động thiêng liêng (sacrificium) - thoạt tiên lại
mang một sắc thái nghĩa khác so với cái người ta hiểu sau này: Hiến cho
Chúa thiêng liêng để khoan thứ cho Ngài hoặc là cầu cạnh Ngài. (Theo một
nghĩa phụ của sự rời bỏ thì cách dùng dung tục của từ này đã mất đi). Tế
phẩm đã từng có thể chứng minh được không có gì khác hơn là "an act of
social fellowship between the deity and his worshippers" (một hành động
của mối liên kết xã hội giữa thần thánh và người thờ phụng), một hành vi
liên kết, một sự giao tiếp của tín đồ với Thượng đế của họ.
Được đem cúng bái với tính cách tế phẩm là những thứ có thể ăn,
uống được, những cái nhờ nó mà con người sống được, như thịt, ngũ cốc,
hoa quả, rượu và dầu, người ta cúng thần những thứ đó. Duy chỉ đối với thịt
cúng thì có một số hạn định và uyển chuyển. Thần ăn thịt những con vật
hiến tế cùng với những người cúng, còn tế phẩm rau thì để Ngài hưởng một
mình. Không còn nghi ngờ gì nữa rằng tế phẩm súc vật là đã có sớm hơn
việc đang cúng các sản vật rau quả và phù hợp với cống vật dành cho thần
đất đai. Tế phẩm súc vật rõ ràng là cổ xưa hơn thực vật.
Rõ ràng là từ các tàn dư ngôn ngữ thì bộ phận tế phẩm dâng cúng
thần thoạt đầu đã được xem là thức ăn thực thụ của Ngài. Rồi với sự phi vật
chất hoá thần về sau hình ảnh ấy đã bị sứt mẻ; người ta chuyển hoá nó đi
bằng cách chỉ đang cho thần một phần chất lỏng trong bữa ăn. Sau đó
người ta quen dùng lửa mà với nó thịt cúng được bày trên bàn thờ trong làn
khói, một món ăn của con người, mà qua đó nó trở nên phù hợp hơn với
thần thánh. Chất lỏng dâng cúng thoạt đầu chính là máu của con vật tế; sau
đó rượu đã thay cho máu. Đối với người thượng cổ thì rượu (Wein) chính là
