Tuy nhiên trong truyền thuyết nầy, dân ta chỉ nói chuyện tượng trưng chớ
không phải nói đích xác là một trăm con.
3. Truyền thuyết Phù Đổng Thiên Vương cũng có phần nào sự thật.
Chính sử Tàu đã chép truyện nhà Ân của họ đánh giặc với nước
Quỹ Phương và chúng tôi đã chứng minh rằng nước Quỹ Phương là
một quốc gia Lạc Thái ở Nam Quý Châu.
3. Truyền thuyết về Thần Nông Viêm Đế cũng có thể có sự thật, như
đã xét đến rồi.
Một chú Tàu lai thuộc loại lang bạt kỳ hồ, có thể len lỏi vào cộng đồng
Cổ Việt, rồi nhờ thông minh hơn họ, thống nhứt các bộ lạc rồi làm vua, sự
kiện ấy có thể có, nhưng sự kiện ấy không chứng minh rằng dân ta là Tàu
lai bao giờ.
Nhiều nhà học giả ta chống truyền thuyết nầy dữ lắm, chính vì cái vụ Tàu
lai đó.
Có vài nhà, liệu chống không được, bèn nói rằng Thần Nông là của ta,
chớ không phải của Tàu. Nếu của ta, sao trong truyền thuyết ta không có tổ
trực tiếp là Thần Nông mà chỉ truyền thuyết Tàu mới nhận Thần Nông là tổ
trực tiếp?
Ông vua tổ ấy có máu Tàu cũng chẳng sao, phương chi ông ta đã lai
giống đến hai ba đời rồi.
Vua Tự Đức, Nhượng Tống, Phan Thanh Giản, Nguyễn Phương cứ mắng
soạn giả Đại Việt là bịa càn. Thật ra những sử gia ấy chỉ chép truyền thuyết
chớ không có bịa gì hết.
Bịa là dân chúng đã bịa chuyện thật cho đẻ ra truyền thuyết đó thôi.
Vì đó là truyền thuyết của dân gian chớ không phải là sáng tác của sử gia
như vua Tự Đức đã ngỡ nên ta phải xét kỹ vậy.
