Nguyễn Nễ, Nguyễn Nhung hay người cháu nghịch ngợm Nguyễn
Thiện thì đều dễ dàng đăng khoa. Ở Hải An, Nguyễn Du thường trò
chuyện với Đoàn Nguyễn Tuấn. Ông Tuấn là người uyên bác, giỏi
làm thơ, lại có những suy nghĩ thâm trầm chín chắn nên rất hợp
với Nguyễn Du. Chưa ra làm quan, tuổi cũng chưa nhiều nhưng
Đoàn Nguyễn Tuấn lại có vẻ như không mấy thích con đường hoạn
lộ. Ông hay tâm sự với Nguyễn Du ý định xây dựng tại vườn nhà một
cái lầu cao, đặt tên là Phong Nguyệt Sào (nghĩa là cái tổ của gió, của
trăng) để sống cuộc đời ẩn sĩ. Ý tưởng của Đoàn Nguyễn Tuấn bất
ngờ lại rất được sự đồng tình của Nguyễn Du, lúc ấy mới 16 tuổi -
tuổi lẽ ra bắt đầu bay nhảy của cuộc đời.
Từ giã Hải An về Thăng Long, trong lòng Nguyễn Du vẫn đau đáu
nhớ về mối tình đầu lưu luyến. Anh không biết thân phận cô gái
đã từng gắn bó với mình bây giờ ra sao? Cuộc chia ly của hai người
hoàn toàn bất ngờ vì mọi chuyện đều do ông anh Nguyễn Khản chỉ
đạo. Nguyễn Du thậm chí không kịp có lời chào người thầy dạy ở Gia
Lâm. Lần này lên Thăng Long, Nguyễn Du phải tìm đến vấn an
thầy và dò hỏi thông tin của người tình năm trước.
Nguyễn Du nhận ra con đường xuống bến đò nhờ cây đa cổ thụ
anh thường qua lại năm nào. Cây đa già, tán lá xum xuê che mát được
cả một khoảnh đất rộng. Từ gốc đa xuống bến chỉ không đến
chục bước chân, đúng là nơi thuận tiện cho người chờ đò. Chính nơi
gốc đa này, Nguyễn Du đã có một kỷ niệm mà suốt đời ghi nhớ.
Cảnh vẫn thế, chỉ khác xưa có một mái lá dựng tạm, để một
chiếc chõng tre bày ít hoa quả trầu cau và bán nước chè của ai đó.
Nguyễn Du đi tới quán nước, giơ tay nải, hỏi mua một bát nước vừa
uống vừa nhìn xuống bến. Có một con đò đang hướng mũi vào bờ.
Nguyễn Du căng mắt nhìn chiếc nón cũ đang nhịp nhàng hụp
xuống, nhô lên của người chèo đò. Khách đò lục tục bước ra khỏi
thuyền. Người chèo đò cũng cắm sào gác mái. Nhưng Nguyễn Du
