NGUYỄN DU TRÊN ĐƯỜNG GIÓ BỤI - Trang 279

1. 1. May mắn cho Cleon là khi dẫn quân đến Pylos, một đám cháy bùng
lên trên hòn đảo này đã đốt sạch thành luỹ người Sparta. Quân Athens lúc
đó chỉ việc bao vây những người còn sống. Quân Sparta buộc phải đầu
hàng. Cleon trở về như một anh hùng, còn Nicias phải chịu nhiều cay đắng
và nhục nhã. Nhưng thành công may mắn này chỉ đem lại thảm hoạ cho
Cleon. Cleon phải chỉ huy một đội quân tại Amphipolis và phải đối đầu với
một đội quân Sparta đông đảo trong một trận đánh then chốt. Sự bất tài và
ngu dốt của ông ta làm chính quân đội của mình lộn xộn. Ðến khi nhìn thấy
quân Sparta, Cleon quên phắt mình là tổng chỉ huy và bỏ chạy đầu tiên.
Nhưng Cleon không chạy thoát vì bị một lính người Myrcinian giết chết.
Sau khi quân Athens đại bại ở Amphipolis, hoà bình được lập lại.
2. Amphipolis (Amfipolis): đơn vị hành chính thuộc Serrai, vùng Trung
Macedonia, Hy Lạp.
3. Alcibiades (450-404 TCN): chính khách và Thống chế Athens, người
phản bội lại toàn thể Hy Lạp ngay tại triều đình vua Ba Tư và rồi góp phần
vào thất bại của người Athens trong cuộc chiến tranh Peloponnesus (431-
404 TCN). Pericles là chú của Alcibiades, từng chăm sóc Alcibiades từ khi
còn nhỏ, còn Socrates là bạn thân của Alcibiades và từng tham gia trận
đánh Potidaea năm 432 TCN. Sau này, Alcibiades từng phản bội lại người
Athens, sang sống với người Sparta nên bị kết án tử hình, bị tịch thu mọi tài
sản. Sau đó, Alcibiades lại phản bội người Sparta đầu hàng vua Ba Tư.
Cuộc đời Alcibiades cũng rất nhiều sự kiện và chiến công hấp dẫn nhưng
phần viết về Alcibiades của Plutarch không có trong tuyển tập này.
4. Carthage là một vùng định cư cổ đại được thành lập vào thế kỷ thứ IX
TCN, sau đó trở thành trung tâm của một vương quốc rất hùng mạnh và
thịnh vượng bên bờ Ðịa Trung Hải là kình địch với đế chế La Mã trong suốt
nhiều cuộc chiến tranh. Ðến thế kỷ thứ II TCN, đế chế La Mã tiêu huỷ
Carthage, ngày nay thuộc lãnh thổ Tunisia.
5. Syracuse: thành bang Corinth của Hy Lạp đã xâm chiếm và lập ra
Syracuse trên đảo Sicily vào năm 734 TCN, sau đó Syracuse đã trở thành
thành phố lớn nhất và quyền lực nhất trên đảo Sicily. Vì thế, lời tiên đoán
này đã cổ vũ người Athens tiến hành 'Cuộc viễn chinh Sicily' đầy thảm hoạ.