cau, dưa hấu... Rồi đến các anh hùng lương đống như Đinh Tiên Hoàng, Lý
Thường Kiệt, Phạm Ngũ Lão, và các nhân vật như Mạc Đĩnh Chi, Cống
Quỳnh, Thị Điểm, v.v... chen lẫn với các tranh vui cười và đám chai lọ
quảng cáo chữa đủ các thứ bệnh trên kia!
Năm ấy vào khoảng 1926-1927, nghe nói bà tôi sắp sửa phải bán nhà
vì nhà tôi mất việc lâu quá, nhà vay nợ lãi nặng quá, hàng cơm của bà tôi sa
sút quá, và cả hàng rau đậu, hoa quả của mẹ tôi cũng ế ẩm quá! Cha tôi
chạy mãi mới lấy được cuốn sổ bìa xanh, định xin xuống tàu to làm... Bởi
thế cha tôi phải vào Sài Gòn và đã gởi cuốn sách thuốc kia cùng mấy cái
quà như kèn đồng, đàn hộp quay tay và ngựa cao su, xe gỗ cho anh em tôi.
Nhà tôi chỉ cách bến tàu thủy hơn trăm thước. Chính vì sợ tôi nghịch
ngợm lêu lổng nên bà nội và mẹ tôi đã bắt tôi học cả trưa ở cái lớp của ông
giáo nổi tiếng dữ đòn dạy trong ngôi đình khuất vắng kia. Cũng vì tôi phải
đi học trưa như vậy nên bà tôi không thuê truyện và tôi không được đọc các
truyện của bà thuê nữa. Tôi phải góp tiền với một vài thằng bạn để mua
những cuốn mỏng và rẻ tiền đọc chung với nhau. Rồi có những trưa không
trốn được đi nô nghịch và không có truyện mới để đọc, thì tôi lại nghiền
ngẫm những trang sử trong cuốn sách quảng cáo thuốc. Ôi! Những Phi
Long, Phi Phượng, Phi Hổ, Giang Môn, Long Môn, Nam Hải (15) đã nổi
còi ùm ùm trên dòng sông đang độ nước cường lờ lờ như nước cua giã và
váng riêu, chỉ rình tràn vào thành phố. Ôi! Những đầu toa vừa chạy vừa thở
như cuồng như uất trên đường sắt, vút trong nắng tựa hai lưỡi gươm vô tận,
và những hồi còi dội lên lọng cả buổi trưa! Biết đến bao giờ và ta phải làm
gì để được cùng với các ngươi ra thật ngoài bến Sáu kho Hải Phòng? Đến
đây, ta sẽ xuống những con tàu như kình ngư, như giao long khổng lồ bằng
sắt mà vượt trùng dương vào Sài Gòn, theo cha ta đi các danh lam thắng
cảnh của năm châu bốn biển?
-----
(15) Tên một số tàu thủy ngày đó.
