hát và làm sao dám hát ngay với tay trai hát đám mà ai cũng phải chịu thua,
ở khu bến gỗ và bến tàu đây!
Sau buổi đó, hễ cái sen cất gánh ra khỏi nhà là có người gọi, người
theo. Nhất là các bà đứng tuổi chuyên mối manh ngoài máy và mê tuồng
chèo.
Ít lâu sau, chị sen - tôi phải gọi bằng chị lúc nào không rõ - không
gánh nước ban ngày nữa. Có thể vì nhà bác tôi ngăn cấm; có thể tối đến
được rỗi rãi hơn và ngoài máy đông vui hơn. Rồi trời càng nồng nực, nước
càng khan, thì quãng phố đầu ngã tư lại càng như họp chợ, như mở hội.
Đèn các hàng nước, các gánh quà, mía, bưởi, bánh kẹo, cứ giăng giăng
chung quanh các cột đèn điện. Không những mình chị sen nhà bác họ tôi
mà còn nhiều người con gái khác nữa hát. Cũng như không chỉ có trai phố
nhà mà cả các trai ở những phố trên hay ở các nơi cũng đến mời trầu và xin
bạn hát.
Thế rồi nhiều tối, ở trước cửa nhà bác họ tôi và mấy cột đèn gần đấy,
có cả người các nơi kéo đến tụ tập còn đông hơn ngã tư. Bấy giờ các bà
đứng tuổi đàn chị được thể bèn "mời" các trai bạn phải đến nhà đến cửa nhà
gái mà hát! Còn thiên hạ thì nghe hát chỉ là phần phụ, phần chính là để xem
mặt nữ trống quân phố tôi tiếng tăm đã đồn thổi đi rất xa...
Phố Hàng Sũ tôi là một trong những phố buồn vắng nhất tỉnh. Tối đêm
còn ai đi xem đi sắm săng ván? Chính nhờ những buổi đàn đúm hát xướng
này mà nhộn nhịp khác hẳn. Bực thềm nhà tôi trở thành như một bục lễ đài
long trọng của những buổi hội bà thánh Giăng-đa hay hội Cát-tó (22).
Đứng trên đây là mấy bà loại ăn nói và những bạn sắc sảo của chị sen. Cố
nhiên có các trai gái, con cái mấy nhà hàng phố. Dưới hè và mặt đường,
người xem đã đứng kín, lại còn các hàng, các gánh, các xe cộ. Để giữ cho
đám hát không bị lộn xộn, mấy tay có tiếng là "anh chị" và cũng là tay tỏ ra
mình lịch thiệp ở máy nước, thân đứng trấn chung quanh, dẹp cho rộng chỗ
chị sen và trai bạn đứng hát, cách nhau hẳn ba bốn sải tay, có cọc đóng rất
