sen. Càng mưa gió lạnh lẽo, càng những buổi sắp tới giờ vào lớp, hay về
nhà gần tối trời, tôi càng thấy bước chân, trí tưởng và tâm hồn bị cảnh vật
quyến rũ.
Những đám mây hình thù mới lạ; những gốc cây, những bụi rậm ở đây
lại tìm thấy thêm một ổ trứng, mấy xác rắn, xác sâu và bộ xương chim;
những chùm hoa không tên ẩn nấp trên những chòm cổ thụ cao vọi; những
hốc tường hốc đá và những gò đống bỏ hoang...; những chim chóc, bọ
ngựa, dế...; những hoa chua me, củ chua me ở vườn bãi xa; những quả
bàng, quả sấu cuối cùng trốn giữa những cành, những chạc hóc hiểm cao
tít...; những vọng gác, những tháp chuông, những niên hiệu... Và trời mây
vần vụ, đường nắng bụi, đồng lúa, núi xa lúc nào cũng có những âm âm
vang vang mà tôi càng lắng nghe càng thấy như vời như gọi...
Khi cha tôi còn sống, không biết cha tôi đã dạy truyền miệng tôi lúc
nào mà tôi thuộc được hai câu thơ sau đây của Bà Huyện Thanh Quan:
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà...
(Tức cảnh Đèo Ngang)
Ngoài sân gác thượng, trước chỗ cha tôi nằm, có mấy cây si, đinh lăng
trồng trong chậu và ít được tưới tắm nên càng khẳng khiu, và một núi non
bộ cũng vì cảnh làm ăn của nhà tôi sa sút, nên mốc rêu và nhiều khi tưởng
chết khô hết cả mấy búi cỏ cây ghép trong đá. Nhưng chính với cảnh cây cỏ
và núi non này, tôi đã tưởng tượng thêm ra sự heo hút của hai câu thơ trên
kia. Rồi những buổi chiều mùa đông, nhìn ra cả đường phố vắng, tôi càng
thấm buồn, thấm lạnh:
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi
Dặm liễu sương sa khách bước dồn...
