Chánh sếp người Tây quăng mạnh chùm chìa khóa xuống đất, hất hàm
nhìn cánh cửa sắt quét sơn màu tro. Anh loong toong vội vàng đóng khóa
lại và yên lặng chờ mệnh lệnh. Những khi cử chỉ giận dữ như thế, viên
quản ngục thế nào cũng làm tội nhân hết hồn.
Cũng nên thuật qua để bạn đọc biết chút ít về lão sếp này. Y nổi tiếng
là quái ác và tinh ngoan. Người hắn lùn, chân ngắn, đi lạch đạch như vịt.
Nhưng lúc có việc quan trọng, hắn lanh lẹn khác thường. Thoáng chỗ này,
thoáng chỗ khác, hắn mà ốp việc thì không một tội nhân nào có thể lờ vờ.
Người ta đặt cho hắn cái biệt danh: Một mẩu.
Trước "Một mẩu" là giám thị ở Hỏa lò Hà Nội. Nay hắn được đổi về
Nam Định, giữ chức Chánh sếp. Được tin hắn đổi về, tất cả các trại dự bị
một cuộc tranh đấu như tuyệt thực, không đi làm, để giữ lấy quyền lợi.
Không cần phải nghe nhiều, các bạn đã rõ những sự bóc lột và hành hạ
của cai tù được các giám thị dung túng. Nhờ đó mà chúng sống ung dung
trong lao và có thể nuôi vợ con ở bên ngoài một cách sung túc. Chỉ bằng
tiền của những tội nhân giàu có, những kẻ thân cô thế cô, yếu đuối và nhút
nhát! Chỉ bằng những quần áo lành lặn sạch sẽ mà người ta đã phải nuốt
nước mắt nhìn chúng lột trần. Chỉ bằng những công việc may vá, đan vẽ,
thêu của các người thợ khéo bị tù muốn tránh những việc quét tước, khuân
vác nhơ bẩn và nặng nề. Dạo ấy, trong lao Nam Định có một buồng để
giam những tội nhân bị kết án từ năm năm đến mười năm khổ sai. Toàn
những kẻ trộm cướp, giết người đốt nhà. Tụi hung bạo, liều lĩnh họ không
kiêng nể giám thị và quản ngục. Muốn tránh những sự lôi thôi phá phách,
giám thị và quản ngục ta làm ngơ đi. Chúng có ở mãi đâu! Chỉ vài ba
tháng. Rồi hoặc bị phát vãng, hoặc giải lên Hà Nội chờ phiên tòa Thượng
thẩm. Tụi cai trại ăn cánh với tụi tù nặng năm này. Bóc lột và bán chác
được vật gì thì chia đôi. Các công việc đều trút lên đầu những tội nhân hiền
lành, đần độn, không thân thích trông nom, không có vật gì đáng giá để
thay người.
