lạc tất nhiên, kết quả của những ép uổng, cố gắng, nhẫn nhục, buồn nản và
hy sinh.
Một người cha và một người mẹ tính tình khác nhau, không hiểu biết,
không yêu nhau và gần như khinh miệt nhau, mà phải gần gũi nhau trước
hai đứa con nhỏ nhởn nhơ ăn chơi và một người mẹ già đã ngoài tám mươi
tuổi, chỉ còn mỗi cái mê say được sống với những giọt khí huyết của mình
nảy nở, và sau đây về chầu Chúa thì được chịu đủ các phép của lề lối Hội
thánh, và được hưởng đủ mọi sự đóng góp của hàng giáp của nhà thờ.
Những đêm lạnh mà dài để mà thao thức lo toan, bàn tán, vun đắp cho nhà
cho cửa cho tuổi già, cho con cái, là những đêm một người thiếp đi trong
khói thuốc phiện, một người thì âm thầm trằn trọc. Người thứ nhất chán
ngán như không còn biết sống. Người thứ hai câm lặng chua xót, thấy sự
sống trong tình yêu thương con vẫn lạnh lẽo, thiếu thốn, và cả hai đều thấm
thía thấy rằng sẽ chết dần, chết vì chán ghét đau đớn...
Thầy tôi đã phải ngày ngày lấy tiền của mẹ tôi để mua thuốc phiện.
Ngày một đồng cân thuốc ba hào, tôi biết lắm, chẳng đủ cho thầy tôi hút
nào. Trước kia, thầy tôi chỉ hút năm hôm hay sẻn lắm được sáu hôm là hết
một lạng thuốc, nhưng giờ thầy tôi chỉ hút có nửa bữa. Từ chín giờ sáng
đến nửa đêm, thầy tôi chỉ ra khỏi buồng lúc hai bữa cơm. Nhiều khi, ở
trong màn giường ngoài nhà, lần xong một tràng hạt và đọc hàng trăm kinh
rồi mà vẫn còn thấy tiếng vo vo kéo dài kéo dài, bà tôi đã khẽ ho và lên
tiếng hỏi thầy tôi:
- Cậu thằng Hồng vẫn còn thức đấy ư?
- Không! Thưa mẹ con sắp xong rồi mà...
- "Sắp xong rồi mà!" - Bà tôi láy lại câu nói của thầy tôi đoạn thở dài.
Sự giận dữ của bà tôi đã tới cực điểm nên bà tôi mới dám hỏi thấy tôi như
thế, từ ngày thầy tôi luôn luôn ho ra máu, thầy mẹ tôi phải lo toan cáng
