hào, thường là của các nhà xuất bản trong Sài Gòn nhưng phải ký quỹ mất
một đồng. Bao giờ thuê những pho truyện hay cũng phải chầu chực, hẹn hò
và tranh giành nữa. Những cuốn này đều rách như sắp nát ra, phải vá, phải
can, phải dán giấy bóng và bằng cả vải nữa. Có tập hình như nhà hàng san
bớt ra để thêm cuốn. Vì thế, nhiều cuốn đáng lẽ là năm sáu mươi trang, lại
chỉ có bốn mươi, hơn bốn mươi trang, và dày cộp lên, nặng trịch vì bìa bồi
thêm, các tờ rách nát phải can phải vá.
Qua những pho truyện này, tôi gần như thuộc được phần nào sử của
Trung Quốc ngày xưa, từ đời Phục Hy, Thần Nông, Tam hoàng Ngũ đế với
các Lão Tử, Nguyên Thủy Thiên Tôn, Thái Thượng Lão Quân, Phật Tổ
Như Lai, Kiệt, Trụ, Đát Kỷ, Bao Tự, đến Đông Chu, Tây Hán, Đông Hán,
Đường, Tống, Thanh... với những Phong thần, Đông Chu liệt quốc, Thất
quốc chí, Tây Hán chí, Tam quốc chí, Thuyết Đường, Chinh Đông, Chinh
Tây, Phấn Trang lâu, Vạn Huê lâu, Ngũ hổ bình Tây, Bao Công kỳ án,
Tống Nhạc Phi, Thủy hử, Càn Long du Giang Nam, Tây du, Liêu trai chí
dị, Kim cổ kỳ quan, v.v...
Có những pho cha tôi cứ bắt tôi đọc đi đọc lại, khiến tôi gần như học
thuộc. Cả bà tôi cũng thế. Nhưng có những pho tôi tự ý "nghiền" như thế.
Thích thú vẫn là những pho tôi rủ mấy thằng bạn mê tiểu thuyết, nghiện
tiểu thuyết, kết nghĩa làm anh em để làm một số việc như trong tiểu thuyết,
và để góp tiền thuê tiểu thuyết đọc chung với nhau. Việc này chắc không có
ở những anh hùng nghĩa hiệp, hào kiệt dị nhân kia!
Hầu hết những sự việc và nhân vật chính của những truyện này đã hằn
rất nhanh rất sâu trong tâm hồn và trí nhớ của tôi, còn do tôi được xem diễn
những vở tuồng mà tôi say mê hơn cả đọc. Không thể nào có tiền đi xem,
nên đành phải tìm các phép, các mưu, các cách giải quyết. Trốn vé, lậu vé,
trèo tường, chui cửa. Đóng các thứ kịch: tìm cha, tìm mẹ về nhà ngay có
người ốm, người chết. Làm con, làm cháu các ông lính, ông bếp và các cụ
nhà quê đi xem. Hầu hạ các ông kép hát, kép đàn, làm quen với các tay kéo
