Tôi đã cố học thuộc những câu đối đáp rồi cũng hô những khẩu hiệu
nọ. Tôi đã nghĩ nếu tôi cũng được giao cho công việc như phát truyền đơn,
treo cờ đỏ búa liềm, v.v... rồi bị bắt, tôi cũng ra tòa lên tiếng kết tội lại
chưởng lý và chánh án, và hô khẩu hiệu như những "ai" kia... thì "dù tù tội
cũng vui lòng"... Rồi những tiếng đồn và bàn tán về bài thơ của Tống Văn
Trân cắn lưỡi lấy máu viết lên tường xà lim, đã như là một thần thoại đối
với tôi, bên cạnh những thần thoại khác về các trận tra tấn khủng khiếp mà
các con người làm cộng sản ấy trải qua, tinh thần mà chí khí của họ đã
khiến chính những kẻ cùm kẹp khảo tra phải khuất phục! Cũng như những
việc làm của họ bị buộc, bị bêu là tội ác, thì tôi lại thấy rất đúng, rất phải,
rất tốt, rất hay. Tôi không những chỉ kính phục những việc làm và những
con người bị kết là tội ác kia, mà thấy còn phải bằng mọi cách chống lại sự
nhận định qui kết vô lý bất công, và làm sao cho rất nhiều người cũng thấy
như tôi, cũng có thái độ như tôi...
***
Tôi đã đón đọc các báo ấy còn hơn cả tờ báo tôi gửi truyện và được
đăng truyện: từ tờ Le Travail đến tờ Bạn dân, tờ Thời thế. Tôi xuống tận
chỗ chia báo, mua ngay tự tay người bán số đầu tiên rút ở tập báo còn nham
nháp mực và thơm nức. Tôi vừa đi vừa đọc. Càng những tin ngắn tôi càng
đọc kỹ. Những bài xã luận, lý luận, bình luận chính trị, tôi đọc còn mê mải,
hứng thú hơn cả những truyện ngắn hay tiểu luận mà tôi có một thói quen
là đọc rất chậm, đọc đến gần như thuộc. Tôi đọc cả trong giờ dạy học. Sau
đó tôi còn chọn đọc cho người chung quanh nghe những bài, những tin đặc
biệt. Tôi đi cả mấy gia đình có con cháu học tôi ở ngoài xóm, ngoài ngõ
giới thiệu những bài đó, số báo đó. Nhiều nhà tin tôi, và bất chấp những sự
đe dọa, đã mua những số báo đó. Báo của cộng sản! Báo đang chống lại
chính phủ! Có nhiều số tôi đã cố giữ, nhưng rồi phải cho mượn, và cho hẳn
mấy gia đình ấy!
