và trông thẳng sang một cổng sắt cũng lớn rộng như thế cách một quãng
đường chừng 50 thước: Tòa án.
Hàng ngàn hàng ngàn bản án, từ án ba năm, năm năm, từ giam tù đến
cấm cố, đến khổ sai chung thân và án chém, đang được gìn giữ trong các
tầng nhà đồ sộ và thăm thẳm kia. Những bản án của các chiến sĩ cộng sản
và của quần chúng công nông cách mạng, đã bị các giống chánh án và
chưởng lý kết tội và tuyên án cứ liên liến cái mồm trong những phiên tòa
chỉ mấy tiếng đồng hồ mà các con người đã chịu không còn biết bao nhiêu
trăm năm cấm cố, khổ sai, tù đày và án xử tử.
Rồi cũng cách một mặt đường chừng mười bước chân thôi, bước qua
cái cổng sau của một khu nhà tượng trưng cho luật pháp và công lý của
công cuộc văn minh khai hóa mà "mẫu quốc" Đại Pháp đã từ phương Tây
đến thiết lập hơn sáu mươi năm trên đất nước Việt Nam này, cũng là cổng
sắt. Cái cổng sắt kín mít, quét hắc ín, của nhà ngục Hỏa Lò Hà Nội.
Hỏa Lò Hà Nội! Nơi này cũng là một thứ vườn hoa và cây quả đấy!
Cái vườn hoa và cây quả, thành tích đàn áp, khủng bố làm bằng máu và thịt
của con người, của dân tộc Việt Nam, của cách mạng Việt Nam, để bọn
thống trị Pháp và các thứ tay sai tôi tớ ngắm nhìn ở một đầu này trên bán
đảo chữ S, cân đối với cái vườn hoa cây quả ở đầu kia là khám lớn Sài
Gòn.
Đồng chí Trần Huy Liệu của chúng ta, đại diện cho nhóm Cộng sản
công khai và tòa báo Tin tức, cơ quan của Mặt trận dân chủ Đông Dương,
đã đọc diễn văn chủ yếu của cuộc biểu tình.
Trước hơn hai vạn quần chúng, trước toàn thể nhân dân Hà Nội, trước
toàn thể nhân dân Đông Dương, trước toàn thể các dân tộc thuộc địa, trước
toàn thể giai cấp vô sản thế giới và trước toàn thể nhân loại, ngay giữa ban
ngày, trên một diễn đàn dựng ngay trước mặt bọn thống trị, tiếng nói ấy đã
cất lên. Tiếng nói thật sự vì quyền lợi và sự sống của quần chúng, của dân
