Cứ đến nghỉ hè Thành phở lại học tư với tôi buổi trưa ở một ngôi đình
cũ ngan ngát mùi hương hoa cau và hoa sói. Thầy giáo chúng tôi đã hơn
năm mươi tuổi, râu vểnh, mắt gườm gườm, chuyên bắt chúng tôi đun nước
pha trà rồi thay nhau quạt cho thầy ngủ. Thầy có một con gái bằng trạc
chúng tôi, mắt toét vào loại nặng nhất, chuyên phô với thầy các kiểu tội của
"chúng nó". Chính nhờ những buổi trưa thầy giáo già ngủ ngáy pho pho và
tôi bị giữ cẳng ở ngôi đình có vườn cây u tịch này, mà chúng tôi đã được
thấm hơn, nghiền kỹ hơn các truyện. Riêng tôi, tôi càng được nhập vào các
nhân vật trong truyện và nhập vào cả các tượng Kim Cương, La Hán, Phật,
Bồ Tát ở ngôi chùa cạnh đó.
La Thành của tôi sau cũng dạy học tư. Tôi bùi ngùi vô cùng sau một
chuyến từ Hải Phòng trở về thăm quê hương Nam Định, đi vào cái ngõ cũ,
nơi nhà anh Thành làm hàng, thì vẫn thấy trống tuềnh trống toàng, vẫn đầy
ụn các lò, các bếp, các cối xay, các chậu, các nồi, các vò, các quang gánh và
than củi chất đống. Nhưng không thấy L.V. Thành. L.V. Thành đã là một
cậu giáo, vợ đang ở trong nhà kia xay bột làm bánh, nhếch nhác một lũ con
nhỏ như mọi người ở chung. Còn L.V. Thành đang dạy học trường ngoài
ngõ. Tôi lặng lẽ đi đến khung cửa, nhìn vào thấy La Thành dáng cao lêu
đêu, tóc chải mượt, quần áo là hẳn hoi, đang gõ thước kẻ chứ không phải
múa thương, và ngồi trên một ghế đẩu chứ không phải cưỡi bạch mã cành
sấu, cành bàng, và đang thét đang quát một lũ hơn năm dãy bàn học trò líp
nhíp, chứ không phải bị quân Phiên lóc nhóc đuổi theo túm áo, khoèo chân,
sắp bị bắt giữ!...
Cố nhiên thầy L.V. Thành bây giờ không sụt sịt và quệt ngang mũi
nữa. Nhưng quái lạ, sao tôi vẫn như thấy má anh hãy còn gờn gợn nhử, và
cặp môi đỏ chót của anh càng cong hơn, trông rất ngộ, rất mến, như khi anh
hập cắn mẩu bánh tây, bánh tôm của tôi cầm cữ đưa anh ăn những buổi
sáng đến trường hay những buổi ra chơi, sắp cùng nhau xung trận.
