Cơn khủng hoảng đã báo hiệu với những đám mây đen nhờ và bầu
không khí oi nồng. Cái bóng đen đáng ghét của những năm 1929, 1930 đã
lại lấp ló, sau năm năm sự phục hồi đã được đẩy lên và đã được ca tụng là
cả một cuộc hồi xuân của nền kinh tế. Những ý nghĩ ngùn ngụt trong tâm
trí Thy San. Thy San đập nhẹ nhẹ mẩu tàn thuốc lá vào chiếc đĩa, nhìn lạnh
lùng những tia khói ri rỉ. Giọng nói của y vẫn từ tốn:
- Thưa ngài Đờvanhxy, cái tuần chu kỳ của cuộc khủng hoảng mà ngài
gợi nhắc cho tôi, tôi cũng đã dự đoán. Nhưng quy luật là quy luật! Tình
trạng báo động khẩn cấp vẫn cứ báo động khẩn cấp! Ta là ta! Công việc của
ta vẫn là của ta! Sự kinh doanh của ta chỉ có thể đi lên phía trước. Còn như
đối với công việc của ngài, tôi xin được đi thẳng vào vấn đề: Xin ngài cho
tôi biết phần phạm vi trách nhiệm và phần tiền tôi bỏ vào công việc.
Đờvanhxy tươi cười, mở hai cánh tay ra:
- Ngài, ngài sẽ cùng chúng tôi tranh thủ cho thật rộng rãi sự ủng hộ
của các giới có thẩm quyền và huy động những nguồn tài lực cần thiết để
góp sức vào công cuộc này. Cũng cần nói thêm, sẽ có nhiều dư luận khác
nhau ở chung quanh công cuộc khi tiến hành, đặc biệt là dư luận của các
báo, của dân chúng. Chúng ta sẽ vừa tranh thủ vừa làm sao cho thành một
sự đồng tình hoan nghênh. Còn vốn! (Đờvanhxy nhún vai, cười) Vốn của
chúng ta là Đông Dương ngân hàng. Đông Dương ngân hàng rất sẵn sàng
để chúng ta mở "công tờ" mà giới kỹ nghệ và thương mại thiển cận, yếu
đuối ở đây không thể sử dụng được việc gì.
Tất cả những điều Đờvanhxy nói, Thy San đã đoán trước và thấy thế
nào y cũng đề ra. Nhất là cái dụng ý của bọn Đờvanhxy dùng Thy San làm
con bài để chọi lại những sức chống đối của bọn khác cánh, và làm một lực
lượng để lôi kéo, đàn áp dư luận, thì Thy San không cần phải nghĩ nhiều
cũng thấy rõ. Một mặt khác, công việc chiêu mộ phu phen thuyền thợ, lập
sở, di dân, tiếng nói của Thy San với Nhà Chung, với các vùng công giáo
sẽ góp một phần trọng yếu cho bọn chúng.
