Ba đứa học trò! Ba chỗ ngồi vừa vệ sinh cho chúng nó, vừa đẹp mắt
khi có người nhìn vào hay vào nhà chơi. Sau hôm chuyển bàn ghế về nhà
mình, Thanh cứ phải nghĩ, phải tưởng tượng, phải đo, phải tính, có khi bỏ
cả ngủ, cả đọc sách, bỏ cả bữa ăn mà vẫn không ra. Nguyên cái gian nhà
chiều rộng đúng ba bước, chiều dài đúng năm bước rưỡi, thì đã kê cái
giường của mẹ Thanh, cái bàn để sách vở, ấm chén, cơi trầu, và cái chõng
của Thanh. Khoảng trống lấy chỗ cho bộ bàn ghế học trò chỉ còn cái rẻo ra
vào và cái quãng ở giữa giường mẹ Thanh và chõng Thanh. Nhưng chả nhẽ
kê rồi thì ra vào bằng cách trèo qua bàn qua ghế, đi trên bàn trên ghế, hay
muốn lấy cái gì ở bàn thì đứng trên giường trên chõng mà với. Thanh cũng
đã tính kê cái bàn gần cửa ra vào nhưng ở đây ánh sáng bị lấp bóng bên tay
phải, cái Bưởi ngồi giữa không còn viết lách gì được. Thanh lại chuyển cái
bàn ra trước chõng, lấy chõng làm ghế cho học trò ngồi. Nhưng đây cũng
lại phải cái tội tối. Ánh sáng chiếu không tới. Giữa ban ngày nhìn chữ chỉ
thấy lờ mờ. Và ngồi chõng thì chỉ vừa với thằng La, còn cái Bưởi và thằng
Côn lại bị cái bàn cao quá. Thanh đã lấy cả chồng sách báo kê đít cho hai
đứa, chúng nó chỉ cựa quậy, nhấp nhổm một lúc là tuột hết sách báo xuống
đất.
Cuối cùng Thanh phải cứ đến giờ học thì bỏ chõng ra ngoài sân để lấy
chỗ kê bộ bàn ghế học trò. Cái bàn trông ra cửa. Ánh sáng như vậy vừa đủ.
Thôi thế là lớp học vừa kín đáo, vừa gọn ghẽ. Kể yên thì cũng là yên. Rồi
đây nếu thêm mấy đứa học nữa Thanh sẽ phải xếp cất đi tất cả các thứ trên
cái bàn vẫn bày sách, ấm chén, cơi trầu. Thứ nào có thể treo thì cho vào
quang treo. Thứ nào để được ở gầm giường thì cho vào thúng. Cái bàn sẽ là
bàn học. Giường mẹ Thanh sẽ là chỗ cho hai đứa ngồi. Cái chõng lại phải
đưa vào nhà, kê gạch cho cao lên để làm ghế. Những đứa lớn ngồi viết trên
bàn hay ở mé trong đành phải chịu lấp bóng. Nghĩa là... đâu vẫn hoàn đấy.
Cả thầy lẫn trò phải cố mà chịu sự chật chội, tối mờ, trừ phi có hẳn một
gian nhà khác hay mở hẳn một cái trường...
