nhiêu đất của mấy làng nọ nhà máy cắm hết. Còn lại những đầm, bãi lầy và
nghĩa địa thì nghĩa địa cũng bạt dần lên trên đường xe lửa; còn đầm, bãi lầy
thì đổ than xỉ đổ rác để làm nhà. Người làng xiêu tán đi còn lại mấy xóm
xúm xít quanh cái đình nhỏ, cây cối chẳng còn gì, than bụi đen thủi. Người
thiên hạ làm ở nhà máy Xi măng lại cũng cố bám lấy những mẻo đất chung
quanh xóm đình và ở ven các đầm các bãi mà làm nhà ở.
Cũng như tất cả mọi nhà nghèo túng trong xóm, nhà cụ Vy, cũng lợp
cả bằng lá, mái tôn và thùng hắc ín, tuy có đắp lên nóc những bao tải, chiếu
rách, lá chuối, cành dâu nhưng trong nhà vẫn ngột ngạt như cái lò. Bà cụ
Vy cứ vừa chuyện vừa quạt cho khách. Thỉnh thoảng được trận gió thì bụi
than và khói ở nhà máy tạt xuống làm mọi người nhắm mắt nhắm mũi
không kịp. Giời mùa hè, trên giời sao chi chít mà khi ở trong nhà trông ra
cứ tưởng như nổi dông và có sa mù.
Lương cũng quạt không ngơi tay. Lương càng băn khoăn. Thành ủy
bảo Lương bố trí cho một "thằng" đến ở nhà ông cụ thì "thằng" nào được
điều động về đây thế? Nhà ông cụ đã như hũ nút thế kia mà lại thêm người
thì lấy quang mà treo lên à? À mà còn chỗ kê bàn! Bàn kể ra thì cũng nằm
được! Nhưng mà thôi! Đã ở được xà lim mật thám Hà Nội, đã ở được ca xô
Côn Đảo thì chật chội bức bối thế này chứ hơn thế nữa, "thằng" ấy cũng
chịu được! Cơ sở gia đình ông cụ tốt ít nơi bằng, chung quanh toàn quần
chúng công nhân có tinh thần, chó má gần nhà lại không có, phong trào
trong nhà máy đương lên, được điều động, bố trí về đây là phúc rồi!
Cụ Vy tự đơm chè ra bát. Toàn những bát chậu, mỗi bát múc hàng năm
môi dừa mà vẫn chưa đầy.
Chờ giây lát nữa chè bớt nóng, ông cụ đưa thìa giục Lương và Sấm:
- Bác và anh ăn chè đi! Đáng nhẽ thì phải giết gà ăn mừng ngày hôm
nay. Thôi nắng bức ta làm nồi chè đỗ đen vậy. Ở Hải Phòng tiếng thế còn
có cái gió bể đỡ bức, chứ như ở Hà Nội thì nắng này phải biết... Không
