Kho sang Xi măng, trên sông Cấm, Tam Bạc, sông Lấp, ở các bến tàu từ
của Tây điếc sang tay ông ký Bưởi đến các bến của hãng Thuận Thái, Phúc
Sinh, cụ Ước đã làm ở đâu thì mẹ La cũng làm ở đấy. Mẹ chỉ đội than. Từ
năm mười hai mười ba, nay mẹ đã ba mươi bảy. Người ta thường gọi mẹ là
cháu bảy mươi đời của bà Nữ Oa lưu lạc đến cái đất Hải Phòng này. Mẹ đã
đội hết cả mấy quả núi than Hòn Gai, Đông Triều!
- Cái mồm mày rộng, cái lỗ mũi mày huếch thế kia, mày uống được cả
rượu, ăn được cả thịt chó, thì làm gì mà mày chả túng, chả khổ, chả rách?
Nghe người ta nói, mẹ La chỉ cười. Mẹ cười và chửi:
- Cha tiên nhân chúng nó chứ!... Cả cái mỏ than Hòn Gai, cái nhà băng
Năm sao, cái nhà Máy điện, Xi măng, các chủ hiệu tàu của Hải Phòng này...
Chúng nó ngoạm vào xương vào tủy người ta, vào quần vào áo người ta, thì
còn gì nữa! May mà còn có một cái cố giữ được, không có thì chúng nó
cũng ngoạm mất!...
Đầu mẹ La đã thành chai, còn da dẻ mẹ thì cóc cáy lại. Những buổi
làm than luyện, ai cũng phải trát bùn vào mặt, vào cổ, vào tay để khỏi rộp
vì mạt than và hắc ín. Duy có mẹ La chẳng trát bùn và cũng chẳng trùm
khăn gì hết. Mấy cụ già làm cùng với mẹ La thấy mẹ cứ đầu không dưới
giời nắng chang chang đều lè lưỡi! Bên cạnh sẹo ở đỉnh đầu, mẹ La còn
hàng chục cái sẹo khác. Cái vì leo cầu trượt ngã. Cái vì hàng rơi, sắt đổ. Cái
vì thằng chồng nó đánh. Cái thằng bạc ác bất nhân kia! Nỡ nào đương bữa
ăn nó cầm cả cái bát ô tô đựng canh hắt vào mặt người ta, rồi cứ thế nó ghè
xuống đầu, xuống gáy người ta. Các trận đòn giận cá chém thớt, khảo tiền
đi uống rượu và đánh xóc đĩa ấy, làm mẹ có trận ốm hàng nửa tháng. Ốm
no bò dậy, mẹ La lại đi đội than. Thằng chồng lại mò về. Vai mẹ, lưng mẹ,
nó cũng đánh phũ như thế. Bạ cái gì vớ được nó dần cái ấy. Có lần ở chung
với ông hàng phở, nó vớ lấy cái xương ống cẳng bò mà thụi mà giọt. Quân
thiên lôi hà bá trị! Những hôm giở giời như hôm nay mà phải làm cố, càng
