- Ông cháu cứ thế thỉu đi. Mắt nhắm rồi mà mặt cứ tươi như người vừa
đi uống rượu ăn cỗ về. Cậu giáo ơi! Chị Dâng ơi! ... Ông ơi!...
Ngọt mượn cái đòn gánh dập quẩy các thứ vặt. Dâng vẫn gánh cái
hòm kính và giành nước. Bên nách lại đèo thêm hòn gạch tây tráng men
của ông cụ Ước kiếm được để vừa làm ghế vừa đẹn bu gà. Hai chị em vừa
đi vừa khóc. Dâng cứ chực vấp ngã. Giời đất tối sầm ở trên đầu, ở trước
mặt Dâng. Thanh và Ngọt phải chạy theo mà vẫn không kịp. Đầu óc Thanh
lắm phút tưởng đến bung ra.
Cụ Ước chỉ là họ xa với bố Dâng. Hai chú cháu dễ đến ba mươi năm
nay mới lại gặp nhau. Thanh dọn nhà đến xóm Cấm được nửa tháng thì nhà
Dâng tìm được cụ Ước, dọn đến sau. Cũng như chị em Dâng, Thanh thấy
cụ Ước thật là một người ông. Một người ông ruột thịt chắc cũng chỉ đến
như thế. Nhưng cụ Ước chết rồi! Thanh về bây giờ chỉ còn xem mặt ông cụ
một lần sau hết. Bao nhiêu chuyện, bao nhiêu dáng dấp của ông cụ còn
rành rành ở bên tai, ở trước mắt Thanh. Cái trán ông cụ hói, đôi mắt ông cụ
sáng, bộ mày rậm có sợi rủ cả xuống mắt, bộ râu cũng rậm, cũng bạc, làm
quai hàm ông cụ bạnh thêm. Lúc ngồi bên, lúc đi theo ông cụ, Thanh đều
tưởng như sống với một ông lão cổ tích, thần tiên hay lịch sử nào vậy.
Giời ơi! Con đường ra Sáu Kho kia mới hôm nào ông cụ còn trỏ tay
bảo Thanh về cái lai lịch của nó và thuở trai tráng của ông cụ:
- Ngày xưa ngoài ấy chỉ có mấy xóm chài lưới. Ông bố nuôi tôi ở đây.
Hai bố con đi lưới thu cho chủ thuyền. Tây sang được mấy năm thì đuổi
dân cắm bãi, mở bến. Thoạt kỳ thủy chỉ có mấy gian nhà cột gỗ lợp lá làm
như kiểu nhà sàn trên Thổ, trên Mán! Tôi nghỉ đi lưới theo anh em làm phu,
làm cu li cho các chủ Tây. Chuyên chở chưa có tàu hỏa, ô tô gì cả. Toàn
bằng xe cút kít bánh gỗ nặng như cái cùm và bằng xe bò, xe ngựa, chở gạo
bắp xuống tàu và chở sắt "xà gồ", tôn, lên xây kho. Xe tôi bao giờ cũng chở
ba tạ, trên ba tạ. Còn vác, tôi chỉ thua có ông cụ Coóng bên Đông Hưng
sang. Ông ấy vác có lần hai tạ, tôi cũng vác hai tạ, vác hai bao gạo, thứ bao
