Người ấy là mẹ La.
Cái tin mẹ La chết kể cũng đúng thôi. Thế là ba tháng rồi, mẹ không
có thư có tin gì cả. Trước kia, không những hàng tháng mẹ có một thư viết
bằng giấy đề lao, đóng dấu đề lao gửi về cho các con, mà còn gửi nhiều thư
riêng nữa. Thư về chỗ Dậu; thư về chỗ cụ Vy; thư về chỗ bà cụ Xim hay về
chỗ mẹ Nghĩa rằng, bà Cam, chị Gái là những người cùng xóm Cấm của
mẹ. Có những thư mẹ dán những hai tem, đề rõ tên và chỗ ở của nhà người
quen của mẹ. Ấy là chưa kể những thư mẹ gửi các người về xuôi, họ bỏ
thùng dây thép hay đưa tay cho mấy chỗ thân thiết nhất kia. Nhưng còn
một cái đúng nữa là có cả người đã kể chuyện chính họ gặp mẹ La ốm ở
dọc đường, họ đã thuốc thang cơm cháo cho mẹ nhưng mẹ bị liệt nặng, chỉ
còn chờ chết.
Mẹ La trốn được hai ngày, lần được đường tắt về xuôi, lại càng sốt.
Giữa trưa hôm thứ ba mẹ La vào một cái lán của thợ sơn tràng người dưới
xuôi xin nước uống. Uống hết bát ô tô nước nóng, mẹ La ngất đi. Không
biết họ đã đổ những thuốc gì cho mẹ La, và mẹ La không biết mình đã mê
man mất mấy ngày. Chỉ nhớ lúc tỉnh lại, mẹ thấy mình không mặc bộ quần
áo Thổ nữa mà bao nhiêu quần áo mới, quần áo lành của mẹ bọc cất trong
bị mẹ mặc gần hết. Tuy đã hồi hồi, mẹ vẫn không còn đủ sức cất nổi đầu.
Nhưng khi mẹ vừa húp được lưng bát cháo, vịn sàn vịn liếp đi được, mẹ
liền đến chỗ thợ đương ngả gỗ, khóc nói cám ơn và xin phép "các cụ các
ông các bác để cháu đi".
Mẹ La bảo mẹ đi tìm chồng. Chồng mẹ ở nhà quê thua bạc, bán cả
vườn, cả nhà, bỏ làng trốn đi. Nghe đâu "bố nó" theo các ông lái trâu lên
Hà Giang. Mẹ lên theo, lại được tin "bố nó" vừa về Tuyên Quang. Ở nhà,
ông bố chồng đương ốm nặng chỉ chờ con giai về để nhắm mắt... Cả lán thợ
sơn tràng nghe mẹ La nói chỉ cười. Họ bảo mẹ đừng nói dối, đừng giấu họ
nữa. Họ biết rõ mẹ là tù trốn rồi! Họ sẽ giúp mẹ, tìm người tốt gửi mẹ về.
Vậy mẹ cứ ở đây với họ, mẹ thuốc thang ăn uống vài tuần hay hẳn một
