Chao ôi! Ông ký Thái đã không thể tưởng ra được cái người đã làm
ông bấy lâu phải suy nghĩ và gần đây làm ông bàng hoàng sửng sốt về
những điều trên kia lại chính là thằng con được nâng niu chiều chuộng nhất
nhà kia! Cái thằng con thứ rất lành, hay cả thẹn, học rất chăm, bao giờ cũng
nhất lớp, năm nay mười chín tuổi, đã đỗ bằng thành chung và đương tự học
để thi tú tài văn, triết, - cái thằng con rường cột hy vọng của ông ấy, mới
đây vừa làm ông hết hồn vì bỗng dưng bị mật thám đưa xe cam nhông đến
nhà bắt đi cùng với mấy người thợ ở bên Máy chỉ, dưới Lạc Viên, Sáu Kho,
đem về sở giam tra tấn mãi mới thả ra... Ông hết hồn và càng thấy lo ngại,
da diết. Chính những câu chuyện, những sự việc, những tin tức, những ý
kiến và những nhận định của thằng con trai của ông nó đã gợi cho ông suy
nghĩ, hiểu biết và ngạc nhiên vô cùng về cuộc chiến tranh hiện nay. Cũng
chính với những ý kiến, sự nhận định và gợi ý của thằng con ông ký Thái
đương soi chiếu lên trong tâm trí, và ông vừa nhìn Đờvanhxy vừa đặt ra
thêm bao nhiêu câu hỏi mà Đờvanhxy không thể nào ngờ được, không thể
nào tưởng được, không thể nào nghĩ được lại có những biến diễn như thế ở
một con người như ông ký Thái đương ngồi trước mặt y.
*
Dưới cái trán ngắn, da nhăn mốc, cặp mắt nheo nheo của ông ký Thái
vẫn chăm chú theo dõi từng cử chỉ, từng vẻ mặt của Đờvanhxy. Nếu như
hơi men của thứ rượu mà Đờvanhxy và các bạn thân của y chuốc ở tận
những hầm rượu quý nhất bên Pháp đem sang Đông Dương đang bốc lên
trong đầu óc y thế nào, thì cũng hơi men ấy đang bốc lên trong đầu óc ông
ký Thái lại có phần mạnh hơn cùng với không biết bao nhiêu ý nghĩ.
Quân Pháp thua quân Đức rồi! Kinh thành Ba Lê mở toang cửa đón
quân Đức quốc xã vào! Chính phủ Pháp đầu hàng chính phủ Hítle và tất cả
nước Pháp bị chiếm đóng xin nhận bất cứ điều khoản gì của quân Đức đưa
ra! Toàn cầu đều rõ cái điều ấy, và ngay cả những xứ thuộc địa xa nhất như
Đông Dương này, dưới thanh thiên bạch nhật điều đó đã phát đi các hang
