Gió thổi mạnh những mái tôn, những túp nhà; những dây buồm dây điện và
những thuyền, đò, sà lan buộc neo đều rùng rùng. Từng đám rác bay tung
tóe, chạy sàn sạt trên đường. Ôtô của Thy San lướt càng êm, loang loáng.
Chiếc xe độc nhất trên con đường lặng tanh, lộng nắng lộng gió.
Không phải chỉ ở quãng đường này tụ tập nhiều kho, lán, xưởng thợ,
nhà máy, chợ và người các nơi đổ đến nay vắng như thế. Cả phố chính ôtô
đi qua và bến tàu to Sáu Kho ngoài kia cũng vậy. Sáng chủ nhật, ngày đầu
tháng hẳn hoi. Các cửa hàng đều mở nhưng gần như không có khách vào
xem, vào mua gì cả. Nếu không có một số hàng bán rong, xe cộ chuyên chở
và người đi làm các việc linh tinh, thì khu phố Cầu Đất buôn bán thuận tiện
và đẹp nhất của thành phố cảng này chỉ còn thấy những ăn mày và người
thất nghiệp vơ vất trên đường. Nhưng vẫn đông nhất, tấp nập nhất là chỗ xe
lửa chạy qua giữa phố. Đây là một nhà to trước là tiệm nhẩy Palace dancing
(Palát đăng xinh) suốt đêm rầm rập các thủy thủ và quan binh Pháp, Ănglê
dưới tàu lên chơi. Tháng 9 năm 1940, nó bị máy bay Nhật yểm trợ cho
quân đổ bộ ném một quả bom 25 cân làm vỡ mất hai bức tường lối ngoài
cổng đằng sau và sạt một góc nóc nhà bếp, tới nay vẫn chưa chữa lại. Các
hàng gồng gánh, quà bánh, rau đậu, tôm cá ngồi giăng cả hai bên hè. Nhìn
xuống quãng đường họp thành chợ vẫn còn mấy vết tích đổ nát này, có tấm
biển sắt rất to, treo trên nóc tường của tiệm nhẩy Palace giờ mở hàng phở,
hình Thống chế Quốc trưởng Pêtanh vẽ bằng sơn màu. Dưới hình, kẻ mấy
dòng chữ cũng rất to trên nền cờ tam tài làm bất kỳ ai đi vào giữa thành
phố, cả những người đi xe lửa, cũng đều đọc rõ: "Nhờ có bại trận mà khối
đồng tâm của quốc gia được thắt chặt: chúng ta sở dĩ quây quần để tìm sự
bảo vệ chung... Tôi muốn các người phải có đức tin, tin trong cõi lòng, tin
trong lý trí. Tôi muốn các người phải khôn ngoan và nhẫn nhục".
Phóng qua đây, chiếc ôtô nổi tiếng của vợ chồng Thy San vẫn làm
người ta phải chú ý, và nhờ nó mà quang cảnh đường phố bệch bạc cũng
thêm được phần náo nhiệt. Người ta chú ý vì thấy chỉ có xe không với
người tài xế đóng bộ đúng như ngày đại lễ hay có việc long trọng: mũ lưỡi
