Nghe mẹ La dứt câu nói, Xim choáng cả người. Nhưng giây phút sau
thì tâm trí Xim bỗng như có một luồng gió mát hay một làn lửa rực thổi
cuốn đi những sự bối rối đau xót.
Từ lúc chào bà sư già, ra xe, qua khu nhà máy cũ của Xim, qua con
đường trông thẳng xuống lối về nhà mình, nước mắt Xim đã ràn ra không
sao cầm được. Thế là Xim quyết định ngay từ chiều nay sẽ bỏ hẳn nhà ra
đi. Nhưng điều làm đau buốt Xim lại không phải chỉ là thấy mẹ bị bắt! Xim
biết chắc chỉ vài ba hôm sở Mật thám sẽ phải thả mẹ Xim, sau khi không
hỏi được điều gì. Một là Xim gần như không để mẹ biết một mối manh cơ
sở nào. Hai là nếu mẹ Xim có biết thì cũng không đời nào bà lại bán con,
bán cách mạng để thoát thân mình. Chúng nó sẽ tha mẹ Xim, để bẫy Xim...
Vậy thì khi mẹ Xim về, mẹ Xim sẽ lấy gì, làm gì để sống, với hai bàn
tay trắng và lại mắc nhiều món tiền vay giật chung quanh? Có ba mươi
đồng của Đoàn thể cho để Xim thu xếp việc nhà, đỡ đần cho mẹ lần hồi ít
lâu, thì Xim lại chưa đưa được đồng nào! Mẹ ơi, sao lại khốn khó cho mẹ
đến thế? Mẹ ơi, giá như sáng nay còn hơn đồng bạc trong người đây, con
định đi đong gạo mua thức ăn mà để lại nhà cho mẹ nhỉ! Phải, chỉ có một
đồng ba bạc thôi nhưng mẹ cũng được bữa cơm bữa cháo hơn tuần lễ đấy!
Mẹ cũng có thể mua được mớ lạc mớ ốc luộc đem bán, kiếm ngày cũng
được vài bơ gạo ăn. Hay chỉ cần một đồng bạc thôi, cái gái Lê lên lán bé
mua nứa vụn sắp thành mớ về xóm bán cũng kiếm được cho miệng nó, cho
cả nhà mớ khoai luộc hay nồi bánh đúc ăn trừ bữa.
Xe bon bon. Gió ngoài sông ù ù ở đằng sau. Xim chỉ muốn vù cái đến
sở mật thám mà ôm lấy mẹ. Cái sở mật thám hun hút ở đằng xa kia, cách
đây bốn năm, mẹ Xim đã đến đưa quà cho Xim, và ở trong xà lim nhìn ra,
Xim thấy cái thân hình như chim chích của mẹ cứ cố víu lấy cánh cổng sắt
mà chìa vào nào quần áo, dầu bạc hà, và cả tiền nữa. "Mẹ! Mẹ hơn hai
mươi năm cũng làm cu ly máy tơ, cũng góa bụa, cũng vong vóng một đèn
