Mặt trời chói rọi trên cao. Tấm hình thống chế quốc trưởng như bị
nướng phồng lên trong nắng. Cặp mắt nheo nheo suy nghĩ nhăn nhúm
thêm, khiến vẻ mặt càng ảo não phờ phạc một cách khó hiểu mà cũng rất dễ
hiểu.
- Giời đất ôi! Càng ngày càng kéo đàn kéo lũ sang như dòi thế kia thì
bao nhiêu thuế má cho nó vừa!...
Mẹ Nghĩa rằng ở chợ về, cắp rá gạo trên có mấy mớ rau muống, rau
kinh giới, húng quế. Mẹ khoe chỗ gạo đong được của một người bán ế rẻ
những ba xu, gạo lại rộng hạt, rồi đưa cho bà cụ Xim một gói trầu không.
Thấy mấy con ngựa cứ nhảy cẫng nhảy bừa ngay gần chỗ bán hàng, mẹ ta
lại văng tục định nói nữa, nhưng thấy bà cụ Xim suýt tiếng can ngăn liền
thôi. Mẹ đưa gạo về nhà, thổi cơm cho cả bà cụ và mẹ con nhà mình.
Cũng nhờ có đoàn ngựa và lính Nhật mà hàng bà cụ lại đông khách.
Vẫn là những người làm ăn lam lũ, lôi thôi rách rưới, ở trên phố về đến độ
đây nghỉ, gặp lính tráng ngựa nghẽo là lạ vui mắt, nên họ ngồi lâu hơn, có
người uống hai bát nước. Bà cụ Xim bán được thêm mười bát nữa. Có bát
hai xèng, bát một xèng, tất cả được sáu xu rưỡi. Tính thêm tiền buổi sáng là
hào ba. Phải đúng một hào ba xu. Như thế hôm nay lại bằng hôm đầu kỳ
tiền đắt khách nhất. Nhưng bà cụ lại ân hận. Có đồng năm xu mới ban nãy
đã đưa cho mẹ Nghĩa rằng đong gạo.
Từ ngày bà cụ Xim ra gốc đa bán nước kiếm được mỗi ngày từ hào
hai, hào rưỡi đến hào bảy có khi hai hào, không phải vay mượn nữa, thì bà
cụ có ý định bỏ ra mỗi ngày năm xu. Món tiền này sẽ để dành nhiều tháng.
Tốt nhất được gặp Xim, đưa tận tay cho Xim, để chính mình được cùng con
đóng góp công sức với Đoàn thể với Cách mạng.
Chao ôi! Đoàn thể và Cách mạng như là sông là biển, là thành là lũy,
là ruột là thịt của cái thân phận và cuộc đời bé nhỏ, yếu đuối, nghèo khổ
của Xim đang bị săn đuổi, trong tầng tầng lớp lớp mạng lưới mật thám và
