tự vì lợi ích của xã hội nói chung, bằng những phương cách y như vậy.
Chúng ta sẽ xem xét đến những khả năng này lát nữa đây, sau khi đã giải
tỏa những mắc mứu lùng nhùng về tư tưởng. Bởi chúng ta cần ý thức, xác
định được vấn đề. Nếu Nguyên lý 80/20 bị lạm dụng để cổ súy cho những
tư tưởng, ý thức hệ đang tồn tại thì điều ấy sẽ chẳng đưa cuộc tranh luận về
lợi ích công cộng tiến lên một bước nào cả.
Tự trong bản chất, nguyên lý 80/20 có mang tính
hữu khuynh không?
Nguyên lý 80/20 có thể có vẻ như “đồng thanh tương ứng” với những
luận điệu của những kẻ hữu khuynh cấp tiến. Nếu vũ trụ tự nhiên đã chia
thành một nhóm thiểu số những động lực mạnh mẽ và một nhóm đa số
những động lực yếu kém, và nếu đời sống con người, xã hội, các hoạt động
sản xuất kinh doanh và tự nhiên đều phản ánh hiện tượng này (như tôi đã lý
giải) thì nó không còn xa mấy một thế giới “điên cuồng” cực hữu – ở đấy
bất bình đẳng là chuyện tự nhiên và là cỗ máy của tiến bộ; thị trường là một
chuỗi tuần tự những biến chuyển và phải được để mặc cho nó tự tìm lối đi;
sự thống trị của tầng lớp ưu tú là không thể tránh khỏi và cũng là chuyện tự
nhiên; lý lẽ thuộc về kẻ mạnh; và can thiệp thay đổi cơ cấu xã hội lúc nào
cũng đi đến thất bại, bởi làm như thế là cố đi ngược lại quy luật vận động
của thế giới.
Đúng là “không còn xa mấy”; nhưng lý luận như thế là đã hiểu rất sai
Nguyên lý 80/20. Chúng ta hãy chấp nhận những gì là đúng của cách cắt
nghĩa hữu khuynh. Hẳn nhiên cũng là chuyện tốt đẹp khi quan sát những gì
đang diễn ra trong tự nhiên, trong sản xuất kinh doanh, trong đời sống của
chính chúng ta và trong xã hội: ấy là thấy ra những động lực mạnh mẽ mà
từ đó chỉ mất một lượng nhỏ năng lượng để có thể tạo ra được những lợi ích
to lớn; nhân lên, làm đẻ ra thêm và bắt chước phần 20% đem lại 80% kết
quả; miễn là phần 20% ấy là những động lực đem lại những điều tốt đẹp.
Nhưng phần 20% ấy cũng rất có thể là những động lực có thể gây ra những
