- như 1 giải thưởng cho trang phục hóa trang lễ hội Halloween, điểm số
trong trường học, các ngôi sao vàng. Trong công việc, con người, các đội
nhóm và các phòng ban được xếp hạng, được thưởng khi đứng đầu và bị
phạt khi xếp cuối. Quản lý theo mục tiêu, các chỉ tiêu, tiền thưởng, kế
hoạch kinh doanh, được kết hợp một cách rời rạc, từ bộ phận này đến bộ
phận khác, gây nên những tổn thất lớn hơn mà chúng ta không biết và
không thể biết.
Như tôi sau đó được biết, Deming đã hầu như ngưng sử dụng thuật
ngữ “Quản lý chất lượng toàn diện” (Total Quality Management) hay
“TQM” hay “TQ” bởi vì ông tin rằng nó đã trở thành một nhãn hiệu bề nổi
cho các kỹ thuật và công cụ. Việc thực sự cần làm, cái mà ông gọi đơn giản
là “sự biến đổi của hệ thống quản lý đang thịnh hành”, là những gì vượt lên
trên mục tiêu của những nhà quản lý chỉ nhắm vào việc cải thiện những kết
quả ngắn hạn. Ông cho rằng sự biến đổi này đòi hỏi những “tri thức sâu
sắc” hiện vẫn chưa được khai thác rộng rãi trong các thể chế hiện nay (Lời
người dịch: Đây là một lý thuyết nổi tiếng về quản trị do Deming đề ra, có
tên tiếng Anh là The Deming System of Profound Knowledge). Chỉ một
yếu tố của tri thức sâu sắc này: “lý thuyết về sự khác nhau” (theory of
variation - lý thuyết và phương pháp thống kê) là liên quan đến cách hiểu
thông thường về TQM. Ba yếu tố khác, mà tôi rất ngạc nhiên, hầu như
hướng trực tiếp về 5 nguyên lý mà tôi đã xây dựng: “hiểu một hệ thống”,
“lý thuyết về kiến thức” (sự quan trọng của các mô hình tư duy) và “tâm lý
học”, đặc biệt là “động cơ bản chất” (sự quan trọng của tầm nhìn và khát
vọng chân thật của cá nhân).
Các yếu tố của “tri thức sâu sắc” do Deming đề ra cuối cùng dẫn đến
một cách thức đơn giản nhất, hiện được dùng rộng rãi nhất, để trình bày 5
nguyên lý học tập (learning disciplines), điều chưa nảy sinh khi ấn bản đầu
tiên của cuốn sách này được hoàn thành. 5 nguyên lý thể hiện các cách tiếp
cận (cả lý thuyết và phương pháp) để phát triển 3 khả năng học tập cốt lõi:
khuyến khích khát vọng, phát triển các cuộc trò chuyện suy ngẫm
