NHÀ THƠ BÙI GIÁNG - Trang 18

Khởi đầu, Bùi Giáng tập trung vào việc nghiên cứu Truyện Kiều. Đây là tác
phẩm đã gây ấn tượng mạnh mẽ với ông trong thời kỳ còn học trung học.
Năm Bùi Giáng mười sáu tuổi, đọc những cuốn sách của Nguyễn Bách
Khoa, ông đã cảm thấy bức xúc vì những lời Nguyễn Bách Khoa đả phá
Truyện Kiều quá nặng nề.
Lúc đó, không khí tranh luận về Truyện Kiều khá sôi nổi. Bùi Giáng đã
hăng hái bước vào cuộc. Cuốn Một vài nhận xét về Truyện Kiều và Truyện
Phan Trần do Tân Việt xuất bản vào năm 1957 có những bài viết rất hay về
Truyện Kiều. Cùng với một vài tác giả khác, ông chống lại những quan
điểm cho rằng Truyện Kiều là một tác phẩm phản đạo đức, không mang
tính nhân bản. Ông bênh vực quyết liệt cho nàng Kiều.
Lúc này, tác giả Nguyễn Sĩ Tế vừa tái bản tập sách Luận đề về Nguyễn Du,
trong đó phê phán nhân vật Kiều nhu nhược, lẩn thẩn, ham mê vật chất...
Bùi Giáng bèn "ra tay nghĩa hiệp" bênh vực giai nhân. Ông đối thoại thẳng
thắn với Nguyễn Sĩ Tế, cho rằng Nguyễn Sĩ Tế hẹp hòi trong cách nghĩ:
"Sao ở mọi chốn khác ông Tế tỏ ra chu đáo là thế, mà riêng đây, ông nỡ cứ
hẹp hòi. Mười năm trước ông Nguyễn Bách Khoa từng lớn tiếng: hoàn
cảnh xã hội chi phối con người.
Nhưng khi đem cái nguyên tắc ấy áp dụng trong việc phê phán nhân vật,
bao lần ông đã không chịu xét cái cảnh ngộ nào đã trực tiếp chi phối tâm
trạng con người nào"..., rằng: "Ông tàn nhẫn quá. Mà chúng tôi tự lượng
sức mình không đủ để bênh vực cho giai nhân. Chúng tôi đành quay mặt đi,
không dám thấy, và chỉ xin phép yếu ớt khẽ kêu lên một tiếng xuýt xoa một
đôi bận mà thôi - những bận nào mũi dao của ông tỏ ra tàn bạo quá". Với
một giọng văn lúc thiết tha trầm lắng, lúc sôi nổi mạnh mẽ, Bùi Giáng góp
phần làm cho người đọc cảm thương nàng Kiều hơn.
Những cuốn sách đầu tiên của Bùi Giáng có lẽ bán chạy nên các nhà xuất
bản bắt đầu chú ý đến ông. Những cuốn sau, Bùi Giáng không cần phải bỏ
tiền ra in nữa mà ông giao bản thảo cho các nhà xuất bản in để lấy tiền. Từ
lúc đó trở đi, Bùi Giáng kiếm được kha khá nhờ những khoản nhuận bút.
Vừa dạy học vừa viết sách, nếu khéo thu xếp như Nguyễn Hiến Lê, hẳn ông
đã tạo dựng được cơ ngơi.