cứu tìm tòi của mình, cảm thấy bị chìm ngập trong tính chất phức tạp và
sức nặng đối lập của các yếu tố ông ta đã khám phá ra trong một hiện tượng
bề ngoài xem như đơn giản và tầm thường, là như vậy đó. Một cách vất vả,
nhà bác học tập hợp lại, cố chỉnh lý xếp sắp các hiện tượng cứ rời rạc, mâu
thuẫn lại với nhau, lọt đi một cách bướng bỉnh, mau lẹ, co giãn. Và để bù
cho công việc phân tích vất vả ấy, sự khẩn trương tìm tòi một đáp số, một
câu giải đáp đơn giản và chói lọi nảy bật ra; nó hủy đi mọi cái rắc rối và
cho ta đáp số độc nhất đúng đắn, tuyệt vời trong sự đơn giản của nó. Quá
trình đó gọi là sáng tạo. Méc-xa- lốp cũng cảm thấy một cái gì tương tự như
thế trong khi tìm ra đáp số cho bài toán tinh vi mà anh phải giải quyết. Có
lẽ chưa bao giờ anh cảm thấy xúc động như vậy, cũng như vui sướng như
vậy. Anh trình bày kế hoạch của mình cho đồng chí tham mưu trưởng.
- Nhưng điểm này mâu thuẫn với...
Và người tham mưu trưởng nêu ra tất cả những gì theo anh ta là trái
ngược với đề án của Méc-xa-lốp.
- Mặc! - Méc-xa-lốp nói - Đồng chí hãy nhớ lại lời của Ba-bát-gia-nhi-an
đã nói: có một nguyên tắc, và nguyên tắc ấy là chiến thắng.
Anh nghĩ một lát. Thực vậy, hạ một quyết tâm đầy trách nhiệm nặng nề,
mà chỉ được dựa vào một tấm bản đồ tham mưu, có khi đòi hỏi phải có rất
nhiều nghị lực và dũng cảm hơn là giành được một chiến công trên bãi
chiến trường.
Và Méc-xa-lốp đã tìm được trong mình sự dũng cảm ấy, sự dũng cảm
của một quyết định có trách nhiệm. Anh biết rằng một người sĩ quan Nga
nào đó, bị đặt trong một hoàn cảnh gay go, sẽ thoát ra khỏi lúng túng và
bào chữa cho mình bằng cách liều mình. Và, một khi trận đánh kết thúc,
người ta yêu cầu anh giải thích thì anh ta trả lời: "Khi thấy tình hình không
ổn, tôi đã tiến lên hàng đầu. Còn biết làm thế nào hơn được nữa?". Nhưng
Méc-xa-lốp biết rằng sự hy sinh tính mạng ấy có nghĩa là trốn tránh trách
nhiệm trước thắng bại của chiến đấu.
Tinh hình là như thế này. Những trận oanh tạc của không quân không
tiêu hao được bộ binh Đức ẩn nấp trong công sự. Pháo và súng cối địch cản
trở chiến xa ta vận động, cắt đứt chúng ra khỏi bộ binh. Những mũi xung
