thứ kia của hắn, và tìm ra trong ngăn kéo một đống giấy tờ rời rạc từng
được dùng để viết nháp, vẽ nháp; trên tờ này thì có một hình vẽ trang trí
nhỏ, trên tờ kia, hai chữ viết lồng nhau, và trên tờ thứ ba, một hàng chữ viết
ngược. Tất cả các thứ này dễ dàng chỉ ra là ông ta đang theo đúng hướng
tìm, và ông ta thì vừa thấy thích thú thực sự, vừa thấy thán phục mơ hồ
trước những nỗ lực và sự cần cù hiển nhiên ở đây. Vì không quen với việc
phát hiện các tội ác và không trang bị với phù hiệu cảnh sát, tôi hẳn sẽ phản
ứng khác với ông ta. Cái cảm tưởng mình đang dấn vào một việc bất chính
hẳn sẽ đè nặng lên lương tâm tôi. Vào lúc đó, tôi thấy mình thiếu hụt ý
tưởng bao nhiêu thì cũng thấy mình thiếu hụt chữ nghĩa bấy nhiêu, thường
thường là như vậy đó. Ta bỗng nhiên thấy kinh sợ khi có một cảm tưởng
nào đó cho đến khi sự suy nghĩ trong đầu ta được khai thông thêm một lần
nữa, và bằng những sự vận động đa dạng và khéo léo, nó trò chuyện, vỗ về
người xa lạ không ai biết đó rồi nó len lỏi vào tâm trí người đó. Sự suy nghĩ
này càng khai triển hơn thì nó tự trấn tĩnh càng nhanh chóng hơn; tương tự
như một viên chức kiểm tra hộ chiếu khách nước ngoài ở cửa khẩu, sự suy
nghĩ trở nên quen thuộc với những khuôn mặt hay tính cách lạ lùng nhất,
khó tin nhất, đến mức không dễ gì làm cho nó bị ngỡ ngàng nữa. Mặc dù sự
suy nghĩ của tôi, thực tình mà nói, là đã phát triển cao độ, thế mà ban đầu
tôi cũng bị ngạc nhiên quá cỡ. Tôi nhớ rất rõ là mình đã tái mặt, gần như
ngất xỉu, và bởi vậy, tôi đã lo sợ biết bao. Giả dụ là anh ta về nhà lúc này,
thấy ra tôi nằm bất tỉnh dưới đất mà tay còn cầm cái ngăn kéo - a! một
lương tâm bứt rứt, quả thật, thì có thể làm cho cuộc đời trở nên lý thú đó.
Tựa đề của cuốn sách tự nó không làm tôi ngẩn người vì ngạc nhiên chút
nào; tôi nghĩ nó là một tập hợp những trích đoạn mà dưới mắt tôi thì có vẻ
hoàn toàn tự nhiên, vì tôi biết anh ta bao giờ cũng tỏ ra hăng hái và chăm
chú trong việc tìm tòi học hỏi của mình. Nhưng nó chứa đựng một cái gì
hoàn toàn khác hẳn. Đó là một cuốn nhật ký, không hơn không kém, được
giữ gìn cẩn thận. Và dựa trên những gì tôi biết về anh ta trước đây, tôi
