Gảy đàn, bạn tù đều là tri âm.
Dịch thơ:
Đầy mình đỏ tím như hoa gấm,
Sột soạt luôn tay tựa gảy đàn;
Mặc gấm, bạn tù đều khách quý,
Gảy đàn, trong ngục thảy tri âm.(1)
VĂN TRỰC và VĂN PHỤNG dịch
GẢY ĐÀN, TRONG NGỤC THẢY TRI ÂM
Bị giam trong tù, Bác phải chịu đựng bao nhiêu nỗi khốn khổ. Trong
cuốn Những mẫu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch đã ghi lại một
trong những khổ sở nhất của Bác: “Cụ bị ghẻ khắp người, đầy cả cánh tay
và bàn tay. Không phải là một thứ mà là hai thứ ghẻ: ghẻ ruồi ngứa và lở,
còn rận thì vô số…”. Bài thơ Lại sang (Ghẻ lở) ghi lại cái khổ sở của ghẻ lở
nhưng lại là bài thơ vui, tự trào với nụ cười hóm hỉnh vượt lên khổ cực.
Điều kiện vệ sinh trong các nhà tù của chính quyền Trung Hoa dân
quốc rất kém, bẩn thỉu, ô nhiễm cộng với sự hà khắc của chế độ nhà tù, đến
mức nước cũng phải mua mỗi chậu, một đồng trao thì thân thể người tù sao
mà sạch sẽ được nên thường bị ghẻ lở, ngứa ngáy suốt đêm ngày rất khó
chịu, cứ luôn luôn phải dùng tay để gãi ghẻ khiến xước da chảy máu, những
vết gãi đỏ mọng, lốm đốm như hoa gấm:
Mãn thân hồng, lục như xuyên cẩm,
Thành nhật lao tao, tự cổ cầm;
(Khắp người xanh đỏ như mặc áo gấm,
