nền nông nghiệp cướp đoạt đã chộp lấy một thứ của cải nằm sẵn đấy rồi bỏ đi
nơi khác, sau khi đã tước lấy được một vài mối lợi. Chính vì thế người ta đã
mô tả thời kỳ hoạt động của những người đi tiên phong như một đường diềm.
Vì, tàn phá đất đai cũng nhanh gần bằng thời gian khai phá nó, dường như họ
bị buộc bao giờ cũng chỉ chăm chú vào một dải đất di động, một đầu gặm vào
đất đai nguyên khai và đầu kia bỏ mặc những khu đất hưu canh đã kiệt quệ.
Giống như một đám cháy rừng trốn chạy về phía trước sự cạn kiệt chất liệu của
nó, trong một trăm năm ngọn đuốc nông nghiệp đã băng ngang xứ São Paulo.
Ðược đốt lên vào giữa thế kỷ XIX bởi những thợ mỏ rời bỏ những mạch quặng
đã cạn kiệt, nó đã di chuyển đông sang tây, và chẳng bao lâu nữa tôi sẽ đuổi
kịp nó ở phía bên kia sông Parana, tự mở một con đường thông xuyên qua một
đống hỗn độn những thân cây bị hạ và những họ cây trốc gốc.
Lãnh địa có con đường từ Santos đến São Paulo xuyên qua là một trong
những vùng được khai thác lâu đời nhất của đất nước; vì vậy trông nó giống
như một khu khảo cổ học được hiến tặng cho một nền nông nghiệp đã chết.
Những gò đất, những bờ bao xưa kia phủ rừng để lộ ra bộ xương khung của
chúng dưới một lớp cỏ cằn cỗi. Đôi chỗ, người ta đoán ra những mô đất rải
thành hàng đánh dấu vị trí các gốc cà phê; chúng nhô ra dưới những vùng cỏ
rậm, giống như những cái vú teo tóp. Trong các thung lũng, cây cối đã chiếm
lại nền đất; nhưng đấy không còn là kiến trúc cao quý của rừng nguyên sinh:
capoeira, tức là rừng thứ cấp, tái sinh thành một thứ rú kéo dài những cây
mảnh khảnh. Ðôi lúc, ta nhận ra túp lều của một di dân Nhật Bản, tìm cách hồi
sinh theo phương pháp cổ một mảnh đất để trồng rau.
Du khách người châu Âu bối rối trước cái cảnh quan chẳng biết xếp vào loại
nào trong các loại hạng truyền thống của mình. Chúng ta không biết thiên
nhiên nguyên sinh, cảnh quan của chúng ta bị con người công khai chế ngự;
đôi khi ta thấy chúng có vẻ hoang dã, không phải vì chúng thực sự là thế, mà vì
những cuộc trao đổi diễn ra với một nhịp điệu chậm hơn (như ở trong rừng)
hoặc nữa - trong vùng núi - vì những vấn đề đặt ra phức tạp đến mức con
người, thay vì đưa ra một câu trả lời dứt khoát, lại đã phản ứng trong nhiều thế
kỷ bằng vô số những bước đi chi tiết; những giải pháp tổng thể thu tóm các vấn
