hướng bắc, tới gần lưu vực sông Amazone. Trong lúc chiếc ô tô rên rỉ trên
những khúc đường xoắn trôn ốc, mà người ta thậm chí không còn có thể gọi là
những đoạn “cua tay áo” nữa, xuyên qua một màn sương mù trong những vùng
khí hậu khác đã có thể ngỡ đó là những dãy núi, tôi tha hồ thám sát những cây
cối bày thành tầng trước mắt như những mẫu vật bảo tàng.
Rừng ở đây khác với rừng của chúng ta bởi sự tương phản giữa vòm lá và
thân cây. Ở đây vòm lá sẫm màu hơn, các sắc thái màu xanh của nó gợi nhớ
đến khoáng vật hơn là thực vật, chất ngọc thạch và fua-ma-lin
còn hơn là
chất ngọc bích và péridot
. Trái lại, thân cây màu trắng hay xám nhạt hẳn lên
như những bộ xương trên nền tối sẫm của vòm lá. Đứng quá gần vách đá để
quan sát tổng thể, tôi xem xét chủ yếu các chi tiết. Cây cối đẫy đà hơn ở châu
Âu, vươn thẳng thân và vòm lá cứ như được cắt từ kim loại của chúng, tư thế
thật vững chãi và hình dáng đượm đầy ý nghĩa của chúng dường như được bo
vệ chống mọi thách thức của thời gian. Nhìn từ bên ngoài, cái thiên nhiên này
dường như thuộc một loại hạng khác với thiên nhiên ở ta; nó thể hiện một cấp
độ hiện hữu và thường hằng cao hơn. Giống như những phong cảnh xứ lạ của
Henri Rousseau, các sinh thể của nó đã đạt đến phẩm cách của những chủ thể.
Có một lần, tôi từng có một cảm giác tương tự. Đấy là vào dịp kỳ nghỉ đầu
tiên ở Provence, sau những năm chỉ quen đi Normandie và Bretagne. Thay vì
một th thực vật đối với tôi vẫn còn mù mờ và chẳng gây được chút lý thú nào,
lần này là một loại khác trong đó mỗi loài đem lại cho tôi một ý nghĩa đặc biệt.
Cũng phần nào giống như tôi được chuyển từ một ngôi làng tẻ nhạt tới một vị
trí khảo cổ nơi mỗi viên đá không còn là thành tố của ngôi nhà mà là một
chứng tích. Tôi băng qua đống đất đá, phấn khích, tự nhủ rằng mỗi mẫu nhỏ ở
đây có tên gọi là cây húng tây, cây kinh giới, cây hương thảo, cây hung dổi,
cây cyste, cây thắng, cây oải hương, cây dương mai, cây bạch hoa, cây nhũ
hương, rằng mỗi thứ như vậy đều có chứng chỉ quý tộc của nó, và rằng nó đã
được trao trọng trách đặc quyền. Và đối với tôi cái mùi nhựa nặng nề kia vừa
là chứng cứ vừa là nguyên do của một thế giới thực vật cao quý hơn. Cái mà
hồi đó hệ thực vật vùng Provence mang tới cho tôi bằng hương thơm, thì giờ
đây hệ thực vật nhiệt đới gợi lên cho tôi bằng hình thù. Không chỉ còn là thế
