chẳng thấy thích thú cũng chẳng có phương pháp, đối với họ dường như dẫu
sao cũng là một nghĩa vụ; vì vậy các cuộc bàn cãi của họ, dù cho đề tài là gì,
cũng vẫn là gợi lại lịch sử tổng quát của loài người, từ các con vượn người để
rồi kết thúc, thông qua mấy câu trích dẫn Platon, Aristote và Comte, lòng vòng
trong một thứ thập cẩm lùng nhùng mà tác phẩm càng có giá trị cao khi chính
sự tối nghĩa của nó tạo ra một cơ may là chẳng có ai khác có thể khôn khéo
đạo văn được.
Ðối với họ Viện Đại học như một trái cây hấp dẫn, nhưng nhiễm độc. Cho
những người trai trẻ chưa từng được nhìn thấy thế giới và hoàn cảnh thường là
khá khiêm tốn không cho phép họ hy vọng được biết đến châu Âu, chúng tôi
được đưa đến như là những thầy pháp ngoại lai, bởi đám con ông cháu cha hai
lần đáng kinh tởm: trước tiên bởi chúng đại diện cho giai cấp thống trị, và sau
đó vì chính cuộc sống tứ xứ của chúng đem lại cho chúng một lợi thế so với
những người phải ở lại xóm làng, nhưng lại đã tách rời chúng khỏi đời sống và
các ước vọng của dân tộc. Cũng như chúng, chúng tôi có vẻ đáng ngờ; nhưng
chúng tôi mang đến trong bàn tay của mình những quả táo tri thức, và đám
sinh viên lúc thì trốn chạy lúc thì ve vãn chúng tôi, lúc bị hấp dẫn, lúc lại
chống đối. Mỗi chúng tôi xác định ảnh hưởng của mình qua tầm quan trọng
của cái lớp học nhỏ bé vây quanh mình. Ðám khách hàng này tiến hành một
cuộc chiến tranh giành giật uy tín mà chúng tôi là các biểu tượng, là những kẻ
được hưởng lợi hay những nạn nhân. Điều này được thể hiện qua những
homenagens, nghĩa là những biểu hiện tôn kính đối với người thầy, những bữa
ăn sáng hay mời trà do những cố gắng càng đáng cảm động vì hẳn chúng khiến
họ thiếu thốn thực sự. Người và khuôn phép dao động lên xuống qua những
buổi hội hè ấy như những giá trị chứng khoán, tùy theo uy tín của cửa hàng,
của số người tham dự, của thứ bậc những nhân vật thượng lưu hay chính thống
nhận lời tham gia. Và vì mỗi nước lớn đều có đại sứ quán của mình ở São
Paulo dưới hình thức cửa hiệu: quán Trà của Anh, hiệu bánh Vienne, hay Paris,
quầy bia Đức, cho nên những ý đồ quanh co cũng được biểu hiện tùy theo chỗ
này hay chỗ kia được chọ
