không ai có thể thay thế anh. Đối với mọi người, sự mạo hiểm hằng ngày mạng
sống của anh đã trả giá đầy đủ cho mạng sống mà anh ta đã cướp đi.
Lúc chúng tôi rời Cuiaba khoảng 4 giờ sáng, trời hãy còn tối. Mắt nhìn lờ
mờ vài ngôi nhà thờ được trang trí giả cẩm thạch từ móng lên đến gác chuông;
những đoạn phố cuối cùng, hai bên là những rặng cây xoài tán xén thành hình
cầu, mặt phố lát bằng đá lấy dưới sông khiến chiếc xe nhảy lên chồm chồm.
Đồng cỏ trông vẫn có cái vẻ đặc trưng của vườn cây ăn quả - do khoảng cách
tự nhiên giữa các cây - khiến khi đã đi sâu vào rừng ta vẫn có ảo tưởng như
đang đi giữa một phong cảnh được xếp đặt; chẳng mấy chốc đường đã khá xấu
để biết là đã đi vào rừng: nó vượt lên bên trên con sông thành những đường
lượn ngoằn ngoèo, đầy sỏi đá, bị cắt ngang bởi những khe và những ngầm bùn
lầy, đầy cây capoeira xâm lấn. Khi đã lên đến độ cao đôi chút, ta phát hiện ra
một đường vạch thanh mảnh và mờ sương, quá cố định để có thể nhầm với
những ánh chiếu của bình minh. Tuy nhiên, rất lâu ta vẫn ngờ về tính chất và
sự có thật của nó. Nhưng sau ba hay bốn tiếng đồng hồ lăn bánh, từ trên cao
một đoạn dốc đá, mắt ta bao quát một đường chân trời rộng hơn và ta buộc
phải công nhận sự thật hiển nhiên: từ bắc xuống nam, một bức từng màu đỏ
cao đến 200 hay 300 met sừng sững bên trên dãy đồi xanh rì. Về hướng Bắc nó
từ từ nghiêng xuống cho đến khi hòa làm một với dải cao nguyên. Nhưng ở
phía nam, nơi chúng tôi đang đi tới gần, ta bắt đầu phân biệt được các chi tiết.
Bức tường ấy vừa nãy trông chừng phẳng lỳ nay hiện ra những ống khói mảnh
khảnh, những ngọn đồi tách ra phía trước, những bao lơn và những mái bằng.
Trong cái tác phẩm bằng đá này có những công sự và những ngóc hẻm. Xe
phải mất nhiều thời gian trèo lên mặt dốc, chỉ được bàn tay con người sửa sang
qua loa, đưa chúng tôi tới rìa ngoài trên cao của chapada Mato Grosso, cho
phép chúng tôi đặt chân đến 1.000 kilomet cao nguyên dốc thoai thoải nghiêng
về hướng Bắc, tới lưu vực sông Amazone: vùng chapadão.
Một thế giới khác được mở ra. Cỏ cứng, màu xanh sữa, không che được lớp
cát, màu trắng, hồng hay đỏ son, do phân rã trên bề mặt của nền sa thạch: thảm
thực vật chỉ còn là những cây thấp mọc xa nhau, hình thù vặn vẹo, được bảo vệ
chống lại sự khô hạn kéo dài 7 tháng một năm bằng lớp vỏ dày, những chiếc lá
