thuận lợi nhất, khóe môi, mắt và lỗ mũi, ở đó cứ như bị say vì chất tiết ra của
nạn nhân, chúng để cho bị đập chết chứ không bay đi, khi thân hình chúng bị
đập nát trên mặt da thì lại kéo đến không ngớt những kẻ ăn mồi mới. Từ đó mà
chúng cái biệt hiệu lambe-olhos, bọn liếm-mắt. Đấy là nỗi khổ ải thật sự của
rừng nhiệt đới, còn hơn cái nạn ruồi muỗi, vốn sau mấy tuần lễ cơ thể đã có thể
làm quen được.
Những nói đến ong là nói đến mật, vào mùa thu hoạch mật, người ta có thể
đi tìm kiếm mật mà không gặp chút nguy hiểm nào, bằng cách bổ vỡ tổ của các
loài ong đất hay tìm thấy trong một thân cây mục những tần ong có những ổ
nhỏ hình cầu, to bằng một quả trứng. Tất cả các loài ong đều làm ra các thứ
mật có mùi bị khác nhau - tôi đã thống kê được mười ba loài - nhưng đều rất
đậm đặc đến mức học theo người Nambikwara, chúng tôi nhanh chóng biết
cách hòa loãng chúng trong nước. Những hương thơm nồng nàn đó phân thành
nhiều cấp độ, theo kiểu rượu nho Bourgogne và sự kỳ lạ của chúng khiến ra
phải ngỡ ngàng. Tôi đã gặp lại những hương vị tương xứng như vậy trong một
thứ gia vị của vùng Đông Nam Á, trích ra từ bọng con cà cuống và có giá trị
bằng vàng ngang với trọng lượng của nó. Chỉ cần một quẹt nhỏ cũng đủ làm
cho một đĩa thức ăn thơm phức. Cũng rất gần với mùi vị từ một con bọ cánh
cứng ở Pháp màu nâu sẫm gọi là procuste
phiền não.
Cuối cùng chiếc xe tải cứu viện đã tới cùng với phụ kiện mới và một người
thợ để lắp ráp. Chúng tôi lại lên đường, đi xuyên qua Diamantino đã nửa hoang
tàn, nằm trong thung lũng mở ra hướng sông Rio Paraguay, lại ngược lên cao
nguyên - lần này không gặp sự cố nào - men theo sông Rio Ariños đổ vào sông
Tapajoz rồi đến sông Amazone, rẽ chếch sang hướng Tây, tới các thung lũng
gập ghềnh của các sông Sacre và Papagaio, cũng là những nguồn nước tạo
thành sông Tapajoz, mà chúng lao xuống qua những đoạn thác cao 60 met.
Paressi, chúng tôi dừng lại để kiểm tra số vũ khí do các Beiço de Pau mà người
ta bảo là đang có mặt trong vùng bỏ lại. Xa hơn một ít chúng tôi trải qua một
đêm trắng trong một vùng đất lầy lội, lo ngại trước những đống lửa trại của thổ
dân mà chúng tôi nhìn thấy, cách vài kilomet, những làn khói trắng thẳng đứng
bốc lên trên bầu trời trong vắt của mùa khô. Thêm một ngày nữa để ngắm nhìn
