lại trại thì đan lát, làm các mũi tên và nhạc cụ, và đôi khi giúp những việc nội
trợ lặt vặt. Nói chung trong gia đình bao trùm không khí hòa hợp. Khoảng 3
hay 4 giờ chiều, những người đàn ông khác đi săn về, khu trại náo nhiệt lên,
các cuộc trao đổi sôi nổi hơn, các nhóm người hình thành, khác với các nhóm
trong gia đình. Người ta ăn những chiếc bánh sắn và mọi thứ kiếm được trong
ngày. Khi đêm xuống, vài người phụ nữ, được chỉ định theo ngày, đi vào khu
rừng kề bên, bẻ hay lượm củi dự trữ cho buổi đêm. Ta hình dung cuộc trở về
của họ trong bóng hoàng hôn, bước chân lảo đảo dưới sức nặng kéo căng dây
băng đeo bó củi. Để tháo dỡ bó củi, họ ngồi xổm xuống và hơi ngả người về
phía sau, đặt chiếc gùi tre xuống để gỡ dải băng đeo trên trán.
Trong một góc trại, cành cây được chất đống lại và mỗi người lần lượt góp
thêm củi khi cần. Các nhóm gia đình hình thành xung quanh đống lửa riêng
của họ, lúc này đã bắt đầu bùng lên. Suốt buổi tối người ta trò chuyện, hoặc ca
hát, nhảy múa. Đôi khi, những trò giải trí ấy kéo dài rất khuya, nhưng nói
chung, sau vài cuộc vuốt ve và vật lộn thân thiện, các đôi vợ chồng xích lại gần
nhau hơn, các bà mẹ ôm chặt con đã ngủ, mọi thứ trở nên yên lặng, và buổi
đêm lạnh chỉ còn bị khuấy động bởi tiếng nổ của một gốc củi, tiếng bước chân
rón rén của một người tiếp thêm củi, những tiếng chó sủa hay tiếng khóc của
một đứa trẻ.
Người Nambikwara ít con: như về sau tôi đã nhận ra, những đôi vợ chồng
không có con không hiếm, một hay hai con có vẻ là con số bình thường và đặc
biệt mới thấy nhiều hơn ba đứa con trong một bếp ăn. Quan hệ tình dục giữa
bố mẹ bị nghiêm cấm khi trẻ sơ sinh chưa cai sữa, nghĩa là thường đến ba tuổi.
Người mẹ địu con trên đùi, được giữ bằng một chiếc địu làm bằng vỏ cây hay
vải bông; lại có thêm chiếc gùi, chị ta không thể nào địu được đứa thứ hai nữa.
Những đòi hỏi của cuộc sống du cư, tình trạng nghèo nàn của môi trường, buộc
người thổ dân phải hết sức thận trọng; khi cần thiết, phụ nữ không do dự dùng
những biện pháp cơ học hay thuốc thực vật để phá thai
Tuy nhiên, thổ dân rất yêu quý con cái họ và họ được đền đáp. Nhưng những
tình cảm ấy đôi khi ẩn giấu sau thói dễ cáu và tính khí thất thường của họ. Một
