Âm hưởng của tiếng Nambikwara hơi đục, tựa như tiếng nói được phát âm
bật hơi hay thì thào. Phụ nữ thích thú nhấn mạnh đặc tính này và làm biến dạng
một số từ (như kititu trong miệng họ trở thành kediutsu); phát âm bằng đầu
lưỡi, họ giả như nói nhịu kiểu phát âm của trẻ con. Lối phát âm của họ chứng
tỏ một thứ kiểu cách và giả tạo mà họ hoàn toàn có ý thức: khi tôi không hiểu
được họ và yêu cầu họ nhắc lại, thì họ láu lỉnh càng cường điệu lối nói riêng
của mình. Nản chí, tôi chịu thua; họ cười phá lên và đua nhau nói đùa: họ đã
thắng cuộc.
Tôi đã nhanh chóng nhận ra rằng ngoài vĩ tố của động từ, tiếng Nambikwara
còn sử dụng khoảng một chục vĩ tố khác, chúng chia sinh vật và đồ vật thành
chừng ấy loại hạng khác nhau: tóc, lông mao và lông vũ; vật nhọn và có lỗ;
thân hình kéo dài: hoặc cứng, hoặc mề quả, hạt, đồ vật hình tròn; những vật
treo rủ xuống hay rung; những thân hình phồng to, hoặc đầy chất lỏng; vỏ câu,
da và cá loại phủ ngoài khác v.v. Kết quả quan sát này gợi cho tôi một sự so
sánh với một họ ngôn ngữ vùng Trung Mỹ và vùng Tây bắc của Nam Mỹ:
tiếng Chibcha, là ngôn ngữ của một nền văn minh rộng lớn của nước Colombie
hiện tại, trung gian giữa các ngôn ngữ của Mexico và Perou, mà tiếng
Nambikwara có thể là một chồi nhánh phía Nam
. Thêm một lý do để đừng
tin ngay ở những biểu hiện bên ngoài. Bất chấp tình trạng nghèo khốn của họ,
những người thổ dân, mà hình thể khiến ta nhớ đến những người Mexico cổ
xưa nhất và cấu trúc ngôn ngữ lại gợi nhớ vương quốc Chibcha, ít có khả năng
là những người nguyên thủy đích thực. Một quá khứ mà chúng ta còn chưa biết
được chút gì và sự khắc khổ của môi trường địa lý hiện tại của họ có lẽ một
ngày nào đó sẽ giải thích số phận của những đứa con hoang mà lịch sử đã từ
chối bữa tiệc linh đình.
